Công tác phòng, chống tham nhũng là một nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của toàn Đảng cũng như của Đảng bộ TP.HCM. Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, công tác phòng, chống tham nhũng ở TP.HCM trong thời gian qua đã đạt được một số kết quả quan trọng. Tuy nhiên, Báo cáo chính trị trình Đại hội X của Đảng bộ thành phố đã nhận định: “Kết quả phòng, chống tham nhũng, lãng phí thiếu tính răn đe, không phát hiện kịp thời các vi phạm, chưa đạt yêu cầu ngăn chặn và đẩy lùi sai phạm”, “Chưa tạo được chuyển biến rõ rệt trong việc ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí”... Để tìm hiểu thêm về công tác này của Đảng bộ thành phố, Tạp chí Sổ tay Xây dựng Đảng đã có cuộc trao đổi với đồng chí Trần Thế Lưu, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Nội chính Thành ủy.
* Phóng viên: Xin đồng chí cho biết những nhiệm vụ chủ yếu trong công tác phòng, chống tham nhũng của Ban Nội chính Thành ủy từ khi tái lập cho đến nay? Trong những nhiệm vụ đó, có nhiệm vụ nào mới so với chức năng của các cơ quan phòng chống tham nhũng trước đây?
- Đồng chí Trần Thế Lưu: Từ khi tái lập đến nay, Ban Nội chính Thành ủy đã chủ trì, phối hợp cơ quan liên quan nghiên cứu, tham mưu, giúp Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, giám sát các cấp ủy, tổ chức đảng thuộc Đảng bộ thành phố trong việc thực hiện nghị quyết, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác nội chính, trong đó có công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Tham mưu việc tổ chức quán triệt, triển khai Kế hoạch số 88-KH/TU của Thành ủy thực hiện Kết luận số 21-KL/TW Hội nghị Trung ương 5 khóa XI về “tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí” và Chương trình của Ban Thường vụ Thành ủy về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí hàng năm để cán bộ chủ chốt cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội thành phố nắm vững nội dung quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả và đồng bộ mục tiêu, quan điểm và các giải pháp được nêu trong Nghị quyết Trung ương 3 khóa X và Kết luận 21-KL/TW.
Ban Nội chính hiện là một ban xây dựng Đảng của Thành ủy; trước đây phụ trách công tác phòng, chống tham nhũng là Ban Chỉ đạo thành phố về phòng, chống tham nhũng do Chủ tịch UBND thành phố đứng đầu. Hiện nay, Ban Thường vụ Thành ủy lãnh đạo công tác này và trực tiếp là đồng chí Bí thư Thành ủy; ở các tổ chức đảng trực thuộc Thành ủy thì đồng chí bí thư cấp ủy trực tiếp lãnh đạo công tác này.
* Xin đồng chí khái quát những kết quả chủ yếu của công tác phòng, chống tham nhũng của Ban Nội chính Thành ủy từ khi tái lập? Trong các kết quả đó, đồng chí thấy hài lòng hay tâm đắc nội dung nào nhất?
- Ban Nội chính Thành ủy luôn chủ động tổ chức quán triệt, triển khai và cụ thể hóa các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, gắn với tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn thành phố một cách nghiêm túc, cụ thể và thiết thực. Ban cũng kịp thời tham mưu giúp Thành ủy kiểm tra, giám sát có trọng tâm, trọng điểm, cả việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa, cả việc phát hiện và xử lý tham nhũng, cả kiểm tra dấu hiệu vi phạm, nên đã kịp thời phát hiện, chấn chỉnh được đảng viên, tổ chức đảng vi phạm, nâng cao được ý thức trách nhiệm của người đứng đầu trong việc phòng ngừa và tự phát hiện tham nhũng, xử lý đúng mức những sai phạm. Qua đó, nâng cao vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị. Đặc biệt là kiểm tra, giám sát tiến độ thanh tra, điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử các vụ, việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, xã hội quan tâm còn tồn đọng ở các cơ quan tố tụng và của Thanh tra thành phố.
Đây mới chỉ là bước khởi đầu của Ban Nội chính Thành ủy trong việc tham mưu giúp Thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo công tác này nên việc đánh giá kết quả sẽ không mang tính chất khách quan nhưng với quan điểm cá nhân, tôi đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí có nhiều chuyển biến, nhất là công tác phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng nhưng kết quả thì chưa đáp ứng được kỳ vọng, mong mỏi của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
* Nhiều người cho rằng, một trong những khâu yếu của công tác phòng, chống tham nhũng là phát hiện tham nhũng. Ở TP.HCM, đồng chí có nhận định như thế nào về việc phát hiện tham nhũng qua các kênh kiểm tra nội bộ, công tác thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng, việc tố cáo của công dân, phản ánh qua báo chí…?
- Từ thực tiễn cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng và từ những dấu hiệu của hành vi tham nhũng, Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005 đã quy định 12 hành vi tham nhũng. Việc phát hiện tham nhũng là vấn đề khó hiện nay, hành vi tham nhũng tinh vi, khó phát hiện, do đó các cơ quan đấu tranh phòng, chống tham nhũng cũng gặp không ít khăn trong việc xác minh, chứng minh hành vi tham nhũng. Thời gian qua, qua rà soát các kênh trên, Ban Nội chính Thành ủy đã tham mưu đưa 3 vụ việc do Ban Thường vụ Thành ủy theo dõi chỉ đạo xử lý; 4 vụ việc do Ban Nội chính Thành ủy theo dõi, đôn đốc xử lý và qua rà soát tổng thể các cuộc thanh tra về kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố từ năm 2011 - 2014, chuyển 2 vụ sang cơ quan điều tra Công an thành phố để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.
* Theo đồng chí, việc xử lý các cá nhân tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng thì thành phố đã đạt yêu cầu chưa? Có trường hợp nào thực sự khó khăn do quy định pháp lý chưa đầy đủ hoặc lý do khác không?
- Như tôi đã nói ở trên, kết quả thì chưa đáp ứng được kỳ vọng, mong mỏi của cán bộ, đảng viên và nhân dân nhưng qua các vụ án, vụ việc mà thành phố đã xử lý trong thời gian qua là nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng quy định pháp luật đối với đối tượng phạm tội, ngoài cán bộ, nhân viên thừa hành nhiệm vụ, còn có những người có chức vụ, quyền hạn cao như: chủ tịch UBND quận, phó giám đốc sở, giám đốc và phó giám đốc các công ty, doanh nghiệp… Hiện nay, Trung ương và các địa phương đang tiến hành tổng kết 10 năm Luật Phòng, chống tham nhũng và chuẩn bị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí để đánh giá và định hướng chiến lược về sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng trong thời gian tới.
* Qua một số vụ tham nhũng đã được phát hiện và xử lý, dường như vai trò đấu tranh để ngăn ngừa tham nhũng hoặc đưa vụ việc ra ánh sáng của đảng viên trong các tổ chức đảng có cá nhân sai phạm rất mờ nhạt. Đồng chí nhận xét gì về điều này? Theo đồng chí, cần làm gì để chính chi bộ và đảng viên phải góp phần phòng chống tham nhũng có hiệu quả hơn?
- Vấn đề này theo tôi thì nguyên nhân chủ quan chủ yếu là chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và xử lý tổ chức đảng và đảng viên vi phạm chưa cao, chưa đủ sức góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong nội bộ Đảng. Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Tham nhũng, lãng phí vẫn còn tiềm ẩn, với những biểu hiện ngày càng tinh vi, phức tạp. Để thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, trước hết các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, phải thật sự coi công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, phải có tính chiến đấu cao, chủ động phòng ngừa, tự phát hiện và xử lý nghiêm hành vi tham nhũng; gắn công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Bí thư cấp ủy, người đứng đầu tổ chức đảng, chính quyền các cấp phải thật sự gương mẫu và tập trung thời gian để lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tăng cường chỉ đạo, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, giám sát các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Nâng cao vai trò, trách nhiệm, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đ?ng, t?nh ti?n phong, g??ng m?u c?a c?n b?, ??ng vi?nảng, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp phải nêu gương về sự liêm khiết và kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Các cấp ủy thường xuyên chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, pháp luật, kỷ cương cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, quản lý chặt chẽ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở, ngăn ngừa và phát hiện cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức vi phạm; thực hiện việc công khai, minh bạch hoạt động của các cơ quan, đơn vị, cán bộ, đảng viên, nhất là trong những lĩnh vực dễ xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Ủy ban kiểm tra các cấp thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng để kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý kịp thời và công khai kết quả xử lý tổ chức, cán bộ, đảng viên có vi phạm. Kiểm tra, rà soát, đánh giá vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền và người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí...
* Xin đồng chí cho biết những nhiệm vụ trọng tâm của công tác phòng, chống tham nhũng ở TP.HCM trong thời gian tới?
- Một là, tiếp tục phát huy và nâng cao hơn nữa công tác quán triệt, tuyên truyền sâu rộng các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Xem đây là nhiệm vụ chính trị thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị. Phát huy vai trò của báo chí, của công luận trong công tác phòng, chống tham nhũng. Đặc biệt là phải dấy lên trong dư luận xã hội phê phán nghiêm khắc đối với hành vi tham nhũng, giáo dục tinh thần biết trọng liêm sỉ, danh dự; biết xấu hổ, đau khổ vì tham nhũng.
Hai là, thực hiện nghiêm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí đã có, nhất là về trách nhiệm, quyết tâm và sự gương mẫu của người đứng đầu; công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, đơn vị; kiểm soát tài sản, thu nhập; cải cách hành chính, xây dựng các quy định nội bộ; thực hiện những điều đảng viên, cán bộ, công chức không được làm. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nhất là ở các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng; công tác thanh tra, phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án và xử lý các vụ việc tham nhũng; xử lý nghiêm những người có hành vi tham nhũng đã được phát hiện.
Ba là, tăng cường công tác quản lý nhà nước về thanh tra; quan tâm nhiều hơn cho công tác thanh tra phát hiện, xử lý các vụ việc tham nhũng; tăng cường thanh tra trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan hành chính các cấp, thanh tra các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng; tổ chức tốt việc xử lý sau thanh tra, công bố công khai các kết luận thanh tra và xử lý sau thanh tra. Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác điều tra, truy tố, xét xử; khắc phục tình trạng trả hồ sơ điều tra bổ sung, để việc giải quyết vụ án kéo dài, hoặc kết quả xét xử không phù hợp với tội danh truy tố, gây dư luận không tốt đối với sự lãnh đạo của Đảng và các cơ quan bảo vệ pháp luật trong xử lý các vụ án tham nhũng.
Bốn là, phát huy vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Ban Nội chính Thành ủy trong công tác tham mưu cho Ban Thường vụ và Thường trực Thành ủy để nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn. Đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát, đôn đốc công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn, đề xuất các giải pháp phù hợp với thực tế để tạo được sự chuyển biến rõ nét hơn trong công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian tới. Là cơ quan đầu mối tham mưu cho việc lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ, Thường trực Thành ủy đảm bảo tất cả các hành vi tham nhũng đều được phát hiện và xử lý nghiêm minh, kịp thời.
* Trân trọng cảm ơn đồng chí!