Không thể không đánh giá cao vai trò lãnh đạo của Đảng bộ TP.HCM trong 5 năm qua với nhiệm vụ chung là ổn định và phát triển thành phố: kinh tế - xã hội không ngừng phát triển (GDP tăng cao so với mức bình quân của cả nước, cơ cấu kinh tế công nghiệp – dịch vụ ngày càng mở rộng và chiếm tỉ trọng khá lớn trong GDP…), có nhiều đột phá trong công tác quản lý đô thị, phát triển cơ sở hạ tầng, văn hóa, giáo dục, y tế , khoa học – công nghệ có chuyển biến tích cực, giải quyết một cách căn cơ những khó khăn về đời sống của một thành phố đông dân. Nhờ dựa vào hệ thống chính trị, Đảng bộ thành phố đã phát huy được vai trò tích cực của quần chúng nhân dân trong việc đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Năng lực và sức chiến đấu của các tổ chức đảng ngày càng được nâng cao, thể hiện được vai trò lãnh đạo và là trung tâm đoàn kết toàn dân. Thành phố tiếp tục đạt được những kết quả quan trọng như Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10-8-2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 đã đánh giá: thành phố đã “đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện, tạo sự chuyển biến căn bản trong đời sống xã hội, góp phần rất quan trọng vào thành tựu chung của vùng và của cả nước”.

Đặc biệt, với một thành phố năng động về kinh tế, Đảng bộ thành phố trong quá trình lãnh đạo, đã có những đóng góp to lớn cả về mặt lý luận và thực tiễn của chủ trương phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, như Trung ương nhận định thành phố đã có những “đóng góp tích cực vào quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước”.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội X của Đảng bộ thành phố cũng chỉ ra những yếu kém, hạn chế mà một trong những mặt hạn chế nói trên liên quan trực tiếp đến công tác xây dựng Đảng. Đó là, việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI chưa triệt để, một số tổ chức cơ sở đảng thực hiện chưa tốt, chậm xây dựng kế hoạch và chưa đưa ra những giải pháp khắc phục; việc triển khai việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh chưa đi vào chiều sâu, còn hình thức, nhiều cán bộ, đảng viên chưa đầu tư nghiên cứu nội dung, chưa làm đúng theo tư tưởng và tấm gương đạo đức của Người; chưa tạo được chuyển biến rõ rệt trong việc ngăn chặn, đẩy lùi trình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; chưa ngăn chặn tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của một số tổ chức cơ sở đảng chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới…

Từ những hạn chế, yếu kém nêu trên, xin đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò và sức chiến đấu của Đảng bộ thành phố trong nhiệm kỳ mới như sau:

Thứ nhất, xây dựng Đảng bộ về chính trị.

Ở đây, xin bổ sung thêm một vài ý mà trong dự thảo chưa đề cập. Một là, việc xây dựng và thực hiện nghị quyết phải xuất phát từ cơ sở lý luận, từ Cương lĩnh chính trị, đường lối chung của Đảng và nhất là phải xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn, từ cuộc sống của nhân dân. Nghị quyết có khả thi thì vai trò lãnh đạo của Đảng mới được tăng cường, lòng tin trong nhân dân đối với Đảng mới được củng cố. Thực tế cũng có lúc, có nơi, một số quyết sách chỉ nằm trên giấy hoặc thực hiện không hiệu quả. Hai là, cần phải thường xuyên giáo dục đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, thông tin thời sự cho cán bộ, đảng viên để họ luôn kiên định lập trường, giữ vững bản lĩnh chính trị trong mọi hoàn cảnh.

Thứ hai, xây dựng Đảng bộ về tư tưởng.

Tư tưởng là vấn đề cốt lõi của đời sống tinh thần con người, bao gồm lập trường quan điểm, trình độ hiểu biết về tư tưởng chính trị, truyền thống văn hóa – đạo đức con người. Tư tưởng đúng đắn, thông suốt, lập trường giai cấp vững luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu tạo nên lòng quyết tâm, ý chí kiên cường của người cách mạng, là tiền đề, cơ sở để thống nhất hành động.

TP.HCM là trung tâm kinh tế - tài chính, thương mại, khoa học – công nghệ, cũng là trung tâm giao lưu các nền văn hóa, trào lưu tư tưởng trên thế giới cho nên việc chịu ảnh hưởng tiêu cực của các nền văn hóa và trào lưu tư tưởng nước ngoài là điều không tránh khỏi trong quá trình hội nhập dẫn đến nhiều tư tưởng lệch lạc, phát sinh hiện tượng cán bộ, đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống… Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy, giáo dục tư tưởng và lãnh đạo tư tưởng là việc quan trọng nhất của Đảng, phải kiên quyết chống cái thói xem nhẹ tư tưởng. Do đó, Đảng bộ thành phố cần chú ý:

Một là, phải coi công tác tư tưởng là một biện pháp quan trọng để tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ của nhân dân. Chúng ta phải kiên trì giải thích, thuyết phục…; một khi nhân dân hiểu, thông suốt thì sức mạnh cách mạng của quần chúng nhân dân mới được phát huy. Hồ Chí Minh từng dạy, trên đời này không có gì quý bằng dân, được lòng dân thì được tất cả, mất lòng dân thì mất tất cả. Mỗi cán bộ, đảng viên chúng ta cần phải nằm lòng chân lý đó.

Hai là, phải coi công tác tư tưởng là mặt trận quan trọng của người cộng sản. Sống trong một thành phố năng động, cái cũ và mới tồn tại đan xen…, không ít cán bộ, đảng viên đã phai nhạt lý tưởng Đảng, suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng nên công tác tư tưởng càng quan trọng.

Ba là, công tác tư tưởng là biện pháp để xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Đó là con người có lý tưởng cao đẹp, nhận thức đúng đắn, biết sống vì cái chung, vì cộng đồng, vì đất nước… Đó là con người tôn trọng pháp luật, sống có nghĩa có tình…

Thứ ba, xây dựng Đảng bộ về tổ chức.

Xây dựng đội ngũ đảng viên là một trong những vấn đề cơ bản của xây dựng Đảng. Dự thảo đã nêu một số định hướng lớn, tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy của Đảng bộ; kiện toàn, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đảng viên… Xin góp mấy ý sau:

Trước hết, Đảng bộ thành phố chỉ có thể thực hiện tốt vai trò lãnh đạo khi tập hợp được trong hàng ngũ của mình những người ưu tú nhất của giai cấp công nhân, nông dân, trí thức và các tầng lớp lao động khác. Trong thực tế, có những chi bộ rất nguyên tắc, thậm chí khắt khe, trong việc kết nạp đảng viên nhưng cũng có những nơi rất “hào phóng” và vì vậy có những phần tử cơ hội chui vào Đảng làm cho một số tổ chức đảng không phát huy được vai trò lãnh đạo của mình. Thử hỏi, tất cả đảng viên ai ai cũng đều tiên phong, gương mẫu, thực hiện khẩu hiệu “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” chưa? Vì vậy, phải làm tốt công tác phát triển đảng, đồng thời chú trọng việc rèn luyện, giáo dục đảng viên từ cơ sở, gắn liền với việc thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị và xây dựng cơ quan, tổ chức…

Hai là, vấn đề lựa chọn cán bộ. Lựa chọn cán bộ là vấn đề rất hệ trọng; Bác Hồ đã dạy,“cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”; “vấn đề cán bộ là một vấn đề rất trọng yếu và cần kíp”… Những tham nhũng, lãng phí hay “lương khủng” vừa qua ở một số cơ quan, đơn vị… chắc chắn có sơ hở trong công tác cán bộ, ít nhiều làm giảm lòng tin của nhân dân. Cho nên, Đảng bộ phải lựa chọn cho được những cán bộ có phẩm chất, năng lực, uy tín thật sự. Cần mạnh tay, kiên quyết loại bỏ những cán bộ coi trọng địa vị và coi đó là chỗ mưu cầu danh lợi, bởi những đối tượng này thường hay chạy chức, chạy quyền… và khi đạt mục đích rồi thì ra sức đục khoét của công, của dân đề bù vào “vốn đầu tư”!

Thứ tư, thực hiện tốt việc tự phê bình và phê bình.

Một trong những nguyên tắc xây dựng Đảng và cũng là quy luật phát triển Đảng là phải thường xuyên tự phê bình và phê bình. Bác Hồ đã dạy, việc tự phê bình và phê bình phải tiến hành thường xuyên như người ta rửa mặt hàng ngày, phải thẳng thắn, chân thành, trung thực, không nể nang, không giấu giếm…

Do đó, Đảng bộ phải tiếp tục thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Tất cả cán bộ, đảng viên phải thật sự nghiêm túc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình, đặc biệt là ở các cơ sở đảng còn yếu kém, nội bộ chưa thật sự đoàn kết, thống nhất. Việc kiểm điểm phải gắn liền với việc thực hiện các quy chế, quy định, giải quyết tốt những vấn đề về công tác cán bộ, về những khó khăn của ngành, cơ quan, địa phương, về giải quyết các nhu cầu, bức xúc của nhân dân...

Tuy nhiên, phải thừa nhận một thực tế là, trong công tác tự phê bình và phê bình, nhiều nơi làm chưa nghiêm, còn hình thức, nể nang, hoặc theo kiểu “mi không đụng tới ta thì ta không đụng tới mi”, hoặc “nín thở qua đò” cho xong việc…, kết quả là chưa có một sự chuyển biến thật sự trong tổ chức đảng. Dự thảo lần này có đề cập vấn đề trên nhưng các cấp ủy đảng cần quan tâm sát sao hơn nữa trong thực tế, bởi không, nó cũng chỉ là hoạt động mang tính hình thức, đối phó mà thôi!

Xây dựng Đảng là một công việc thường xuyên trong điều kiện Đảng cầm quyền. Đảng bộ thành phố trong 5 năm qua thực sự trung thành, kiên định với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; triển khai, thực hiện và vận dụng sáng tạo đường lối của Trung ương; bám sát thực tiễn, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân, hoàn thành cơ bản các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng bộ đề ra. Tuy nhiên, để tăng cường hơn nữa vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ trong thời gian tới, trong bối cảnh cả nước nói chung và thành phố nói riêng đang hội nhập quốc tế, khu vực ngày càng sâu rộng, vừa hợp tác vừa đấu tranh…, thì Đảng bộ cần phải quan tâm hơn nữa công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức, có như vậy Đảng bộ mới có thể đạt được những mục tiêu tổng quát trong 5 năm tới mà dự thảo Báo cáo chính trị đã đề ra.