I. Cụ Hoàng Thị Minh Hồ, nguyên Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Phụ nữ TP Hà Nội, sinh năm 1914, tại Hà Nội. Cụ là phu nhân cụ Trịnh Văn Bô (nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội), gia đình có công với dân tộc và cách mạng.

Trong quá trình gây dựng sự nghiệp kinh doanh, cụ Hoàng Thị Minh Hồ cùng chồng là Trịnh Văn Bô luôn chia sẻ với người nghèo và người kém may mắn. Triết lý kinh doanh của hai cụ là “buôn bán được 10 đồng thì giữ lại 7, còn lại giúp đỡ người nghèo và làm việc phúc đức. Khi cần nuôi nền độc lập thì cống hiến tất cả!". Gia đình cụ Hoàng Thị Minh Hồ đã ủng hộ cách mạng tổng cộng lên tới 5.147 lượng vàng, tương đương với hơn 2 triệu tiền Đông Dương (theo thời giá lúc đó). Ngoài ra còn đứng lên vận động được hơn 1.000 lượng vàng từ các doanh nhân yêu nước.

Không chỉ đóng góp lớn lao cho cách mạng, cụ Hoàng Thị Minh Hồ và gia đình còn chăm sóc, bảo vệ Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian Người đến ở và làm việc tại ngôi nhà 48 Hàng Ngang của gia đình, khởi thảo bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa và chuẩn bị cho lễ ra mắt Chính phủ lâm thời. Sau này, ngôi nhà 48 Hàng Ngang cũng được gia đình cụ Hoàng Thị Minh Hồ hiến cho Nhà nước làm di tích lịch sử quốc gia, trưng bày lưu niệm những ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và làm việc tại đây.

Với sự đóng góp cho cách mạng, cả vợ chồng cụ Hoàng Thị Minh Hồ đều là trường hợp hiếm có được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất. Vì vậy lễ tang cụ Hoàng Thị Minh Hồ được UBND TP Hà Nội phối hợp với Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức theo nghi thức cấp cao, thực sự là một sự kiện để thế hệ trẻ thêm một lần hiểu hơn về những người đi trước. Tinh thần yêu nước, sẵn sàng cống hiến vì dân tộc của vợ chồng cụ Hoàng Thị Minh Hồ còn mãi và sẽ tiếp tục được nhân lên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thực hiện tâm nguyện của 2 cụ Trịnh Văn Bô, Hoàng Thị Minh Hồ, 1 tuần sau lễ tang, ông Trịnh Lương, con trai cả của 2 cụ đã đại diện gia đình trao 200 triệu đồng ủng hộ đồng bào miền Trung khắc phục hậu quả lũ lụt thông qua Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Chia sẻ về việc này, ông Trịnh Lương, thay mặt 5 thế hệ gia đình họ Trịnh và họ Hoàng cho biết, thực hiện ý nguyện của cụ Hoàng Thị Minh Hồ trước khi ra đi, gia đình chuyển toàn bộ số tiền phúng viếng để ủng hộ đồng bào khó khăn lũ lụt, thiên tai và giúp các cháu học sinh nghèo.

Cụ thể, ngoài ủng hộ đồng bào miền Trung 200 triệu đồng thông qua Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, gia đình chuyển hơn 100 triệu đồng đến Hội Liên hiệp phụ nữ TP Hà Nội để giúp đỡ các cháu học sinh khó khăn học giỏi. “Di nguyện của cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ trước khi mất là dành tiền phúng viếng để tạo nên mái nhà ấm cho đồng bào nghèo trên đất nước Việt Nam. Số tiền phúng viếng còn lại sẽ dành ủng hộ cho các cháu nghèo mà học giỏi, để các cháu kết thúc 3 năm phổ thông có đủ sức vào đại học, sau này tạo nên trí thức, làm giàu cho đất nước”, ông Trịnh Lương nói.

Ông Trịnh Lương cũng cho biết, gia đình sẽ lập Quỹ Hoàng Minh Hồ để giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, đồng bào nghèo và các cháu học sinh phổ thông. Đồng thời, lập Quỹ Trịnh Văn Bô để hỗ trợ cho sinh viên nghèo học giỏi, giúp các em sinh viên khởi nghiệp với các dự án khả thi, có điều kiện làm giàu cho đất nước, góp phần tạo nên những doanh nhân giỏi, bổ sung cho lực lượng trí thức của đất nước.

II. Trò chuyện với ông Trịnh Lương, chúng tôi càng hiểu hơn tấm lòng, nghĩa khí của cụ Hoàng Thị Minh Hồ. Theo ông Trịnh Lương, Đảng và Nhà nước trân trọng dành mộ phần cho cụ tại Nghĩa trang Mai Dịch, nhưng nguyện vọng của cụ là được an táng tại nghĩa trang riêng của gia đình bên cạnh mộ phần của chồng - ông Trịnh Văn Bô. Vì lẽ đó, con cháu đã thực hiện đúng tâm nguyện của cụ.

“Mẹ tôi họ Hoàng, tên Hồ, khai sinh là Hoàng Thị Hồ, Bác Hồ đặt cho mẹ tôi tên đệm Minh.Bác Hồ nói về mẹ tôi: “Cô giàu có như thế mà cô theo chúng tôi, tên cô nên có thêm chữ Minh. Vì vậy mà tên mẹ tôi thành Hoàng Thị Minh Hồ, cái tên thành như một danh từ riêng rồi”, ông Trịnh Lương chia sẻ.

Chia sẻ về nghĩa cử của gia đình cụ Hoàng Thị Minh Hồ, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh cho rằng, đây là một truyền thống đẹp đẽ của một gia đình Việt Nam yêu nước. “Khi chính quyền cách mạng còn ngàn cân treo sợi tóc, hưởng ứng lời kêu gọi ủng hộ cách mạng chống thực dân Pháp của Bác Hồ, gia đình cụ Trịnh Văn Bô lúc đó là doanh nhân đã ủng hộ hết những đồng tiền xương máu làm ra. Tiếp bước truyền thống của các cụ, con cháu cụ Trịnh Văn Bô - Hoàng Thị Minh Hồ sau này cũng vậy, họ đã không tổ chức một đám hiếu hoành tráng mà dành tiền để ủng hộ đồng bào bị thiên tai, ủng hộ cho các em học sinh nghèo học giỏi. Việc làm ý nghĩa, tấm lòng cao quý đó cần được lan tỏa, nhân lên trong đời sống xã hội”, bà Trương Thị Ngọc Ánh chia sẻ.

Về phần mình, ông Trịnh Lương chỉ nói với chúng tôi rất giản dị: “Đám tang của mẹ chúng tôi Nhà nước lo cho rồi, tiền lặt vặt thì anh em chúng tôi bỏ ra, tiền phúng điếu gia đình chúng tôi ủng hộ hết cho bà con vùng thiên tai, lập quỹ cho các cháu học sinh. Làm thế nào để các cháu được học tập tốt nhất, để đất nước chúng ta sánh vai với các cường quốc năm châu, đó là tâm nguyện lớn nhất của bố mẹ chúng tôi”.