Ngay từ đầu, báo chí nước ta đã thông tin rất sớm, kịp thời tình hình dịch bệnh ở Trung Quốc và có những cảnh báo khả năng lây nhiễm đến Việt Nam. Bối cảnh bùng phát dịch vào những thời điểm dường như dễ xảy ra mất cảnh giác, đó là ngay vào lúc đang nghỉ Tết Nguyên đán, người dân đi khắp nơi du xuân và sau khi nghỉ Tết, người dân từ các tỉnh đổ về các đô thị để làm việc trở lại. Hay trong năm 2021, báo chí cũng liên tục cảnh báo tình hình dịch ở Ấn Độ và một số nước trong khu vực châu Á với các dấu hiệu biến chủng của virus, sự thiếu cảnh giác ở vài quốc gia hay những kinh nghiệm chống dịch có ích… Do đó, những thông tin về tình hình lây nhiễm, cơ chế lây nhiễm, biện pháp phòng tránh, khả năng chữa trị… của báo chí là rất có ý nghĩa để người dân nâng cao hiểu biết và tự phòng tránh cho bản thân, gia đình.
Nhiều nhà báo thực sự đã “xông pha” ở những điểm “nóng”, trong các bệnh viện, ở các khu cách ly, ở biên giới… để có những thông tin, hình ảnh chân thực, sống động, phong phú. Thậm chí có trường hợp nhà báo đã bị nhiễm Covid-19, đủ thấy nhiều người đã tác nghiệp trong tâm thế của những “phóng viên chiến trường” để kịp thời thông tin đến bạn đọc.
Báo chí đã thể hiện sự định hướng rất tích cực trong suốt cuộc chiến chống dịch Covid-19. Đó là, báo chí kịp thời phản ánh các chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ về công tác phòng chống dịch, thể hiện sự chỉ đạo thường xuyên, liên tục, nhất quán và hiệu quả về công tác này, giúp người dân yên tâm và tin tưởng về hoạt động phòng chống dịch. Thông tin của báo chí cơ bản đúng mực, phù hợp, không gây hoang mang, lo lắng cho người dân nhưng cũng không làm dư luận chủ quan, thờ ơ. Báo chí cũng kịp thời phê phán những biểu hiện thiếu lành mạnh trong công tác phòng chống dịch, như thái độ lơ là, sự lo lắng quá mức của một số bộ phận nhân dân, việc thông tin sai trái liên quan đến dịch bệnh, hiện tượng đầu cơ khẩu trang, nước rửa tay… Báo chí còn thông tin nhanh về các hoạt động hỗ trợ người dân trong mùa dịch, như điểm phát khẩu trang miễn phí, điểm phát quà cho người nghèo, thủ tục nhận hỗ trợ theo các gói của Chính phủ và UBND thành phố… Ngoài ra, báo chí kịp thời phản ánh, biểu dương những tấm gương tiêu biểu trong hoạt động phòng chống dịch và hỗ trợ người dân, như các y bác sĩ, lực lượng vũ trang, nhân viên phục vụ ở các điểm cách ly, các tổ chức, cá nhân đã có nhiều sáng kiến trong hoạt động này…
Nhiều phóng viên tác nghiệp tại các "điểm nóng" của dịch được trang bị quần áo bảo hộ để bảo đảm phòng dịch. (Ảnh: Nhandan.vn)Một hoạt động “sau mặt báo” rất có ý nghĩa của báo chí là đã tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ thiết thực cho công tác phòng chống dịch Covid-19. Một trong những hoạt động nổi bật là làm cầu nối nhận ủng hộ, tài trợ của các tổ chức và cá nhân nhằm góp thêm tiền bạc, thiết bị, phương tiện trong công tác phòng chống dịch. Một số cơ quan báo chí đã vận động sự đóng góp của xã hội để có nguồn lực chăm lo cho lực lượng tuyến đầu chống dịch, để nhập vaccine chuẩn bị tiêm ngừa cho toàn dân, để trực tiếp giúp đỡ những người bị ảnh hưởng do đại dịch… Với sự tác động của báo chí, không chỉ các doanh nghiệp mà nhiều người dân, trong đó có cả học sinh, người cao tuổi…, đã tích cực đóng góp hoặc tham gia nhắn tin ủng hộ để ngành y tế và các cơ quan, lực lượng chức năng có thêm điều kiện phòng chống dịch có hiệu quả. Những việc làm đó có sự lan tỏa rộng rãi trong toàn xã hội.
Ngoài ra, trong việc thực hiện “mục tiêu kép” vừa phòng chống dịch vừa phục hồi phát triển kinh tế trong trạng thái bình thường mới, báo chí đã tích cực thông tin đến quốc tế về cải thiện môi trường đầu tư tại Việt Nam nói chung và thành phố nói riêng, đặc biệt gắn với chủ đề năm 2021 là “xây dựng chính quyền đô thị và cải thiện môi trường đầu tư”, nêu những mô hình tốt trong phát triển kinh tế, xã hội, cải thiện môi trường kinh doanh, giải ngân đầu tư công, đề xuất các giải pháp hay, giới thiệu các mô hình sáng tạo... nhằm thúc đẩy tăng trưởng, góp phần đưa nền kinh tế bật dậy sau dịch.
Trong giao ban báo chí trực tuyến về công tác tuyên truyền phòng, chống dịch do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin Truyền thông, Bộ Y tế tổ chức, ngày 10/4/2020, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, đã nhấn mạnh, báo chí góp một phần rất quan trọng trong công tác phòng, chống dịch Covid-19, bởi chưa bao giờ thông tin về tình hình dịch bệnh đầy đủ, minh bạch, đồng loạt như lần này. Bên cạnh việc đưa tin, báo chí còn có nhiều bài phân tích sâu sắc, nhiều phóng sự đi vào lòng người.
Tại hội nghị sơ kết công tác thông tin, tuyên truyền về phòng, chống dịch Covid-19 do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Y tế , Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức ngày 16/6/2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi đó đã nêu rõ: “Công tác tuyên giáo và báo chí đóng góp cho phòng chống dịch thành công bước đầu. Các tờ báo đưa tin và thực hiện kỷ luật thông tin, giúp người dân có thông tin chính xác về diễn biến dịch”…
Phóng viên Nguyễn Nam của Trang tin Điện tử Đảng bộ TPHCM được tiêm vaccine ngừa Covid-19. (Ảnh: Baotintuc.vn)Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác báo chí toàn quốc năm 2020, ngày 31/12/2020, đồng chí Võ Văn Thưởng, khi đó là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, đã khẳng định: “cùng với hệ thống chính trị, lực lượng báo chí đã thể hiện bản lĩnh vững vàng, chủ động ứng phó linh hoạt, sáng tạo trong thông tin, tuyên truyền; càng khó khăn, càng thách thức, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, sứ mệnh vẻ vang của người làm báo càng được thể hiện rõ nét. Nhiều nhà báo đã không quản hiểm nguy bám sát hiện trường, dũng cảm, dấn thân đi vào tâm dịch, tâm bão để kịp thời chuyển tải, cung cấp những thông tin thời sự, nóng hổi, chân thật nhất về phòng, chống dịch bệnh, về thiên tai. Nhiều tác phẩm báo chí ở tất cả các loại hình báo chí đã góp phần tăng cường niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Ðảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; khẳng định tính ưu việt của hệ thống chính trị nước ta; thể hiện ý chí, sức mạnh của dân tộc Việt Nam; và để cho thế giới hiểu hơn về một Việt Nam đoàn kết, kiên cường, mạnh mẽ, chủ động, linh hoạt trong ứng phó với thiên tai, dịch bệnh…”.
Trong số 65 tác phẩm báo chí đạt Giải Báo chí thành phố năm 2021, có ít nhất 8 tác phẩm có nội dung liên quan đến công tác phòng chống dịch Covid-19 ở nhiều khía cạnh khác nhau, phần nào thể hiện sự đóng góp của báo chí trên mặt trận này.
Để góp phần bảo vệ các phóng viên thường xuyên trực tiếp theo dõi, tham gia đưa tin về tình hình dịch bệnh Covid-19, hồi đầu tháng 5/2021, tại Viện Pasteur TPHCM, khoảng 100 phóng viên trên địa bàn thành phố đã được tiêm vaccine Covid-19. Đây là sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo thành phố đối với đội ngũ phóng viên, những người tuy không phải là lực lượng trực tiếp phòng chống dịch nhưng cũng tham gia tuyến đầu với nhiều rủi ro về sự lây nhiễm.
Dịch Covid-19 đã làm nhiều ngành, nhiều giới phải điều chỉnh hoạt động của mình thì chính báo chí cũng phải tự điều chỉnh để không chỉ thích nghi mà còn phải thực hiện tốt vai trò thông tin, định hướng của mình. Thực tế cho thấy, báo chí đã có nhiều đóng góp tích cực để góp phần cùng cả nước vượt qua từng đợt dịch và chắc chắn sẽ góp phần quan trọng vào chiến thắng cuối cùng trước đại dịch này!