Ngựa ngủ đứng là theo tập tính sinh hoạt của ngựa hoang dã. Ngựa hoang dã sống ở các vùng thảo nguyên, sa mạc rộng lớn. Thời cổ xưa, ngựa vừa là đối tượng săn bắn của con người, lại là món ăn ngon của động vật ăn thịt như sói. Những động vật ăn thịt như sói... thường kiếm ăn vào ban đêm, ban ngày chúng ẩn nấp trong các bụi cỏ, hang động để nghỉ ngơi. Ngựa không giống bò, dê có thể dùng sừng chiến đấu với kẻ địch mà chỉ có một cách là chạy nhanh để chạy trốn kẻ địch. Để nhanh chóng kịp thời chạy trốn kẻ địch, ban đêm ngựa không thoải mái ngủ yên; ngay cả ban ngày, ngựa cũng phải ngủ đứng để đề phòng bất trắc. Tập tính đứng ngủ của ngựa hoang vẫn được bảo lưu đến ngày nay.

Trong số các loài động vật, ngoài ngựa ra, lừa cũng có tập tính ngủ đứng vì môi trường sinh hoạt của tổ tiên chúng gần giống với ngựa hoang.

* Vì sao tai ngựa thường vẫy?

Cũng như những loài động vật khác, ngựa dùng tai làm cơ quan thính giác. Và có một điều lý thú là ngựa dùng tai để thể hiện tình cảm như “buồn”, “vui”, “giận”, “thích”...

Thợ nuôi dưỡng ngựa thông thường quan sát “thần thái”, cơ trên người ngựa, động tác của các cơ trên mặt, tình hình hoạt động của đuôi, tứ chi và tiếng hí... Ví dụ khi ngựa đói, nếu chưa có thể kịp thời cho ăn, ngựa sẽ nôn nóng dùng chân trước không ngừng đập xuống đất. Khi bị giật mình, ngựa sẽ duỗi chân sau ra, dùng chân sau đá loạn, biểu cảm của nó thể hiện rõ nhất là trên nét mặt. Trong đó biểu cảm càng rõ hơn là tai, mũi, mắt. Trong những cơ quan này “biểu cảm”, người quan sát dễ cảm nhận là tai, do đó thợ nuôi dưỡng ngựa giàu kinh nghiệm có thể biết tâm tình của nó từ sự “biểu cảm” của tai ngựa.

Khi ngựa “tâm tính” dễ chịu, tai dựng lên thẳng, gốc tai rất có lực, chỉ thường hơi lay động. Khi không vui, tai ngựa không ngừng lay động trước sau. Khi căng thẳng, nó liền ngẩng mặt lên cao, tai dựng thẳng về hai bên. Khi phấn chấn, tai của ngựa thông thường đều ngả về phía sau. Sau khi lao động, nó cảm thấy rất mệt mỏi, gốc tai lộ rõ vẻ mệt mỏi, tai ngả về phía trước hoặc hai bên. Khi buồn ngủ mà muốn nghỉ ngơi, tai ngựa rủ về hai bên. Khi sợ hãi, tai ngựa không ngừng lay động một cách căng thẳng, mà mũi còn phát ra một loại âm thanh dân gian gọi nó là “âm mũi”. Trong đêm, tình trạng này đặc biệt nhiều.

Khi quan sát tai ngựa ta có thể biết “tâm tính” khác nhau của chúng, nếu lại nhìn biểu cảm của mũi và mắt nó, động tác dao động của đuôi nó thì có thể tìm hiểu rất nhiều về tình cảm của ngựa.