Bài 1:

“Biến” bãi rác thành vườn rau, vườn hoa, khu vui chơi

(Thanhuytphcm.vn) - Việc dọn dẹp vệ sinh ở những khu vực bỏ rác thải tự phát là một việc cần phải làm, nhưng làm sao để giữ gìn những khu vực này được sạch sẽ lâu dài không xảy ra tình trạng “tái phát” về rác thải mới là điều quan trọng. Đó là điều trăn trở của chính quyền cơ sở trong việc thực hiện cuộc vận động “Người dân TPHCM không xả rác ra đường và kênh rạch, vì TP sạch và giảm ngập nước” để đưa ra những mô hình xóa “điểm đen” về rác trên địa bàn TP.

Xanh, sạch, đẹp

Vào một ngày cuối tháng 5, tìm về khu vực vỉa hè trước cổng Trường Trung học cơ sở (THCS) Long Trường, nằm trên đường Nguyễn Duy Trinh, Quận 9, hình ảnh hiện ra trước mắt chúng tôi là một khuôn viên sinh hoạt rộng hàng trăm mét vuông được tráng xi măng phẳng phiu và trang bị các dụng cụ tập thể dục, các bộ tiểu cảnh trò chơi thiếu nhi khang trang thay cho một bãi rác tự phát kèm theo việc buôn bán lấn chiếm lòng lề đường tồn tại trước đó. “Hồi trước, khu vực vỉa hè trước cổng trường sử dụng tự do nên một số người dân thiếu ý thức xả rác bừa bãi gây mất mỹ quan đô thị. Thế nhưng, từ ngày phường và lực lượng thanh niên tình nguyện cải tạo lại để làm công viên phục vụ cho việc vui chơi, thể dục thể thao nên người dân có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường và không còn tình trạng xả rác bừa bãi” - anh Ngô Hữu Nghĩa, bán nước giải khát đối diện Trường THCS Long Trường nhận xét.

Bí thư Đảng ủy phường Long Trường, Quận 9 Nguyễn Văn Nhơn cho biết: Trước đây, khu vực trước cổng Trường THCS Long Trường có một bãi rác tự phát kèm theo việc buôn bán lấn chiếm lòng lề đường với diện tích khu đất rộng hơn 600m2. Trước tình trạng này, phường đã giao cho lực lượng Đoàn thanh niên phường phối hợp với các bạn chiến sĩ tình nguyện chiến dịch mùa hè xanh Trường Đại học Công nghệ TPHCM thực hiện mô hình “Cải tạo bãi rác tự phát thành sân vui chơi cho thiếu nhi”. Để thực hiện công trình trước hết giải phóng mặt bằng, thu gom hơn 1 tấn rác các loại, phân loại rác thải và đưa rác thải đi tiêu hủy, đồng thời thực hiện bê tông hóa 636,6m2; thiết kế các bồn hoa từ vỏ bánh xe với nhiều màu sắc hình dáng khác nhau, trồng nhiều cây xanh, trang bị 10 thùng rác, 4 bộ máy tập thể dục, 8 bộ tiểu cảnh trò chơi thiếu nhi với tổng số tiền là 200 triệu đồng.

Tương tự, cuối hẻm 2273 Phạm Thế Hiển, Khu phố 6, Phường 6, Quận 8, trước đây là khu đất trống nằm phía sau Trường Tiểu học Bùi Minh Trực, bên phải là nghĩa trang của Giáo xứ Bình An và Bình Thái, bên trái là khu đất công với diện tích hơn 500m2 là phần đất thuộc quy hoạch đường dự phóng, cỏ mọc cao. Hàng quý, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội phường phối hợp Khu phố 6 và đơn vị Dịch vụ Công ích Quận 8 thực hiện tổng vệ sinh. Do đây là đoạn cuối hẻm 2273 Phạm Thế Hiển, không có nhà dân ở, một số người dân thiếu ý thức vứt rác thải nên dù có thường xuyên thực hiện tổng vệ sinh nhưng tình trạng ô nhiễm cứ tái diễn.

Trước thực trạng này, từ cuối tháng 10/2018, Mặt trận Tổ quốc Phường 6 và Ban Công tác Mặt trận - Trưởng khu phố 6 cùng Hội đồng mục vụ Giáo xứ Bình An, Bình Thái và nhân dân Khu phố 6 thực hiện công trình “Xóa bãi rác, làm vườn hoa” với các công việc như: Tổng vệ sinh; san phẳng mặt bằng; đổ đất, đá mặt hẻm; trồng nhiều cây xanh và đổ bê tông hóa mặt hẻm với tổng kinh phí thực hiện 163 triệu đồng từ nguồn kinh phí do Hội đồng mục vụ Giáo xứ Bình An, Bình Thái hỗ trợ, vận động giáo dân và nhân dân Khu phố 6 đóng góp. Đến nay, khu vực trên đã trở thành vườn hoa, giảm ô nhiễm môi trường trên địa bàn.

Là người dân sinh sống ở khu vực này, anh Nguyễn Văn Nhất, tạm trú số nhà 2273A/50/3, đường Phạm Thế Hiển cho hay: Trước đây, khu vực này là bãi đất trống cây cỏ mọc um tùm không có lối đi, rác thải do người dân vứt bừa bãi nên không ai dám đi vào. Từ cuối năm 2018, phường và Giáo xứ Bình An phát quang cây cối làm đường tráng xi măng sạch sẽ, đẹp đẽ, thoáng mát, trẻ con có chỗ vui chơi.

Mô hình “Cải tạo bãi rác tự phát thành sân vui chơi cho thiếu nhi” trước cổng Trường THCS Long Trường, Quận 9

Còn cuối hẻm 154/136/4, Tổ 23, Khu phố 2, Phường 3, Quận 8, khu đất tiếp giáp giữa hai Khu phố 1 và 2 là một con rạch nhỏ. Do không sử dụng nên ứ rác gây ô nhiễm môi trường và phường đã xin ý kiến quận và TP cho lắp đặt cống hộp lấp tuyến rạch nhưng TP cho rằng, con rạch không lớn nên chỉ cần cải thiện để đảm bảo vệ sinh môi trường. Sau đó, phường họp bàn trong Đảng ủy và UBND phường, cùng khu phố dọn dẹp vệ sinh sạch sẽ và cải thiện khu vực này cao lên không bị ứ nước bằng việc đổ xà bần lên cao, san bằng tuyến rạch, trồng rau xanh tại khu vực với tổng chi phí do nhân dân tự bỏ công và đóng góp 3,5 triệu đồng. Đến nay, khu vực trên đã không còn rác và đã trở thành vườn rau xanh, cải thiện thêm bữa ăn cho các hộ dân trong khu vực.

Bên cạnh việc cải tạo các bãi rác thành vườn rau, vườn hoa và khu vui chơi nói trên, tại một số địa phương còn thực hiện mô hình ứng dụng thiết bị công nghệ trong việc giám sát tình trạng xả rác. Đơn cử như tại huyện Củ Chi, chính quyền địa phương thực hiện lắp đặt camera an ninh trật tự tại các khu vực công cộng, khu vực thường xuyên có rác tự phát; trích xuất thông tin từ camera để phục vụ công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Chuyển biến nhận thức người dân

Theo chính quyền các địa phương, việc triển khai thực hiện các mô hình nêu trên không những làm sạch vệ sinh môi trường mà còn giúp làm chuyển biến nhận thức của người dân trên địa bàn dân cư trong việc chung tay bảo vệ môi trường. Bí thư Đảng ủy phường Long Trường, Quận 9 Nguyễn Văn Nhơn cho biết: Hiện nay, công trình “Cải tạo bãi rác tự phát thành sân vui chơi cho thiếu nhi” ở cổng Trường THCS Long Trường đưa vào sử dụng đáp ứng được 3 nhiệm vụ chính. Đó là làm sạch đẹp bộ mặt khu vực cổng trường học, tạo được sân chơi cũng như là điểm để người dân tham gia tập thể dục buổi sáng; xóa được một điểm rác tự phát cũng là nơi mà người dân tận dụng để buôn bán gây ô nhiễm môi trường, gây phản cảm bộ mặt đô thị; từng bước làm chuyển biến về nhận thức của người dân trong ý thức giữ gìn vệ sinh chung.

Công trình “Xóa bãi rác, làm vườn hoa” ở cuối hẻm 2273 Phạm Thế Hiển, Khu phố 6, Phường 6, Quận 8

Còn Bí thư Đảng ủy Phường 6, Quận 8 Nguyễn Quang Huy chia sẻ: Do điểm đặc biệt của Phường 6 là số dân cư thuộc công giáo chiếm 60% nên để thực hiện Chỉ thị 19 của Ban Thường vụ Thành ủy, phường đã thông qua Hội đồng mục vụ Giáo xứ Bình An để nhờ tuyên truyền cho bà con giáo dân chung sức cùng địa phương giữ gìn vệ sinh môi trường. Trong đó, điểm ô nhiễm môi trường lớn nhất của Phường 6 là cuối hẻm 2273 Phạm Thế Hiển, dù trước đây khi chưa có Chỉ thị 19 phường có triển khai xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường khu vực này nhưng do không thực hiện dài hơi nên tình trạng tái vi phạm vẫn diễn ra.

Do đó, sau này phường vận động Giáo xứ Bình An hỗ trợ cùng phường ra quân dọn dẹp vệ sinh làm sạch khu vực này. Hiện nay, Giáo xứ Bình An phân công 1 người trông giữ vệ sinh khu vực này. Sau mô hình này, Giáo xứ Bình An tiếp tục hỗ trợ phường cả về nhân công, kinh phí làm mô hình tương tự tại hẻm 2009 Phạm Thế Hiển và hẻm 366 đường Bùi Minh Trực.