Trình bày tờ trình dự án Nghị quyết của UBTVQH về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ, trước bối cảnh giá dầu thô thế giới và giá xăng dầu thành phẩm thế giới vẫn liên tục biến động, khó dự báo, để góp phần ổn định giá xăng, dầu, kiềm chế lạm phát, góp phần hỗ trợ phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh, Chính phủ trình UBTVQH ban hành Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2023. Việc xây dựng Nghị quyết nhằm góp phần đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và bình ổn thị trường xăng dầu trước bối cảnh giá dầu thô biến động phức tạp; đồng thời, góp phần hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và giảm bớt khó khăn cho người dân và doanh nghiệp khi giá xăng dầu vẫn ở mức cao.

Theo đó, Chính phủ trình UBTVQH ban hành Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2023 như quy định tại Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 của UBTVQH về mức sàn trong Biểu khung thuế. Chính phủ đề nghị Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2023. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu thế giới và trong trường hợp giá xăng dầu thế giới biến động giảm, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất để trình UBTVQH phương án điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn cho phù hợp với tình hình thực tế.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách nhất trí về sự cần thiết phải tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường trong năm 2023 để tạo điều kiện ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, về mức độ giảm, nhiều ý kiến cũng cho rằng trong bối cảnh giá dầu thô thế giới cuối năm 2022 đã có dấu hiệu hạ nhiệt so với thời điểm đầu năm, dự báo giá dầu thô trong năm 2023 cũng thấp hơn mức ước bình quân năm 2022, việc Chính phủ đề xuất tiếp tục áp dụng mức sàn trong Biểu khung thuế bảo vệ môi trường đối với tất cả các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn như quy định tại Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 là chưa thực sự thuyết phục, chưa phù hợp với bản chất và mục tiêu của thuế bảo vệ môi trường đồng thời có thể ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trong việc thực hiện các giải pháp nhằm giảm tác động có hại đến môi trường. Việc áp dụng mức sàn thuế bảo vệ môi trường như phương án đề xuất của Chính phủ sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước khá lớn. Do đó, Chính phủ cần xác định mức thuế bảo phù hợp, bảo đảm thể hiện đúng bản chất của thuế bảo vệ môi trường, thể hiện chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với người dân, doanh nghiệp song phải bảo đảm hài hòa về lợi ích.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày Tờ trình dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách trình UBTVQH xem xét, ban hành Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn ở mức giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng (trừ etanol), dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn; giảm 70% mức thuế bảo vệ môi trường đối với dầu hỏa so với mức trần Biểu khung thuế. Việc giảm thuế có mức độ này sẽ để lại dư địa để có thể tiếp tục điều chỉnh trong trường hợp cần thiết sau này.   

Qua thảo luận, để tiếp tục góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống sinh hoạt của người dân, UBTVQH nhất trí về sự cần thiết phải tiếp tục giảm tiếp bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2023. Về mức giảm, UBTVQH nhất trí việc điều chỉnh mức thế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo phương án của Ủy ban Tài chính - Ngân sách. Mức thuế trên được áp dụng từ ngày 1/1/2023 đến hết ngày 31/12/2023. Mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ ngày mùng 1/1/2024 thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 của UBTVQH về biểu thuế bảo vệ môi trường.

Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, để đảm bảo không tăng giá song xăng dầu trong dịp Tết, đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật, Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để trình UBTVQH báo cáo Chủ tịch Quốc hội ký chứng thực ngay trong ngày 31/12/2022, để Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/1/2013. Đồng thời, đề nghị Chính phủ nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các quy định để quản lý, điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá thế giới; có đủ các giải pháp để đảm bảo giá bán xăng dầu hợp lý phục vụ sản xuất kinh doanh, đời sống của Nhân dân và kiểm soát lạm phát; rà soát, điều chỉnh phù hợp các khoản thuế, phí, các yếu tố cấu thành giá cơ sở, các định mức chi phí định mức cao, ổn định mức lợi nhuận; nâng cao năng lực dự trữ quốc gia; sử dụng hợp lý Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để bình ổn thị trường. Chú ý các giải pháp phải đảm bảo nguồn lực và tiếp tiếp tục thực hiện các mục tiêu liên quan đến môi trường và phát triển bền vững và có biện pháp đề xuất khi tình hình có diễn biến phức tạp, đòi hỏi cần có sự điều chỉnh hợp lý các vấn đề có liên quan đến phí và thuế liên quan đến lĩnh vực xăng dầu.