Những năm 1966 - 1967, trong điều kiện chiến tranh ác liệt, miền Bắc chưa thể làm truyền hình nhưng Đảng, Nhà nước ta và Bác Hồ rất quan tâm tới truyền hình và có những quyết sách quan trọng, khởi nguồn thuận lợi cho chặng đường đầu của truyền hình Việt Nam. Ngày 4/1/1968, Xưởng phim Vô tuyến truyền hình Việt Nam trực thuộc Tổng cục Thông tin được thành lập, có nhiệm vụ làm phim 16 ly gửi nhờ đài truyền hình các nước anh em phát sóng để tuyên truyền đối ngoại, đồng thời với sự hỗ trợ của Đài Tiếng nói Việt Nam chuẩn bị cán bộ và cơ sở vật chất - kỹ thuật để xây dựng ngành truyền hình Việt Nam sau này.

Các phóng viên của Xưởng phim Vô tuyến truyền hình Việt Nam được ưu tiên quay phim trên các mặt trận chiến đấu của quân dân ta, tại hòa đàm Paris… và vinh dự nhất là được thường xuyên quay phim về các hoạt động của Bác Hồ. Ngày 1/5/1968, sau khi tiếp khách quốc tế xong, Bác đã gọi phóng viên quay phim Thế Hùng tới bên bàn, thân mật tặng một bông hoa cho anh và ôn tồn hỏi: “Bao giờ các chú cho nhân dân ta được xem truyền hình?”. Theo lời kể của tác giả Nguyễn Pha Ngọc - nguyên Giám đốc Xưởng phim Vô tuyến truyền hình Việt Nam (1968 - 1970), câu hỏi của Bác mãi mãi ghi sâu trong lòng những người làm truyền hình với ý nghĩa lớn lao rằng truyền hình là một vũ khí tư tưởng - văn hóa hiện đại, quan trọng hàng đầu phải phát triển nhanh để đông đảo nhân dân được hưởng thụ.

Tối 7/9/1970, buổi phát sóng truyền hình thử nghiệm đầu tiên đã được thực hiện thành công tại miền Bắc, tạo niềm tin và động lực cho đội ngũ cán bộ truyền hình mở màn chiến dịch tiếp quản Đài Truyền hình Sài Gòn năm 1975 (nay là Đài Truyền hình TPHCM - HTV). Truyền hình đã và đang là phương tiện thông tin, truyền thông quan trọng của Đảng thực hiện chức năng giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng. Yếu tố hình ảnh và âm thanh tạo độ tin cậy thông tin cao cho công chúng, có khả năng tác động mạnh mẽ vào nhận thức con người, khả năng truyền tải chân thực hình ảnh của sự kiện đi xa, đáp ứng yêu cầu chứng kiến tận mắt của công chúng. Đến nay, trải qua hơn 50 năm xây dựng và phát triển, truyền hình đã chứng minh được khả năng là một trong những công cụ tư tưởng sắc bén của Đảng và trở thành diễn đàn của nhân dân.

Trong vai trò là một “binh chủng” đặc biệt của ngành tuyên giáo, thời quan qua, truyền hình đã góp phần quan trọng trong việc bảo đảm tốt công tác tuyên truyền các biện pháp cấp bách của Ðảng, Chính phủ; tham gia công tác định hướng thông tin, nhất là đối với các sự kiện lớn, sự kiện đột xuất; phát hiện, cổ vũ, nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua yêu nước; kịp thời phản bác lại các luận điệu tuyên truyền của các thế lực thù địch phản động… Nhìn chung, hoạt động truyền hình đã thể hiện rõ trách nhiệm xã hội, đảm bảo tính trung thực, tính nhân văn, vì lợi ích chung của cộng đồng và dân tộc..., qua đó tạo được lòng tin của công chúng.

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin, đặc biệt từ mạng xã hội, truyền hình đang cạnh tranh khốc liệt về những yếu tố như thời gian, chất lượng, mức độ thông tin, tính hấp dẫn… Do đó, truyền hình phải tiếp tục giữ vững vai trò định hướng, dự báo và nâng cao tính chiến đấu trên mặt trận thông tin, tuyên truyền; đổi mới trong tư duy làm báo, cố gắng nhìn sự việc từ các góc độ khác nhau, cũng như thay đổi từ cách thức, phương tiện truyền thông cho đến cách thức tiếp nhận và phản hồi thông tin.

Chương trình thời sự của HTV thường kịp thời có những tin, bài phản bác thông tin sai trái, lệch chuẩn gây ảnh hưởng công chúng

Hiện nay, trong phương thức thông tin đa cửa (Multi-dimension), là hình thức xây dựng nhiều cửa thông tin trong một tác phẩm truyền hình, mỗi khuôn hình phân chia thành nhiều khu vực nhỏ, mỗi khu vực chuyển tải một nội dung thông tin theo một loại ngôn ngữ nhất định. Lúc này, ngôn ngữ truyền hình không chỉ có hình ảnh và âm thanh mà còn có những yếu tố ngôn ngữ khác như đồ họa (graphic), văn bản (text), ngôn ngữ hình thể (body-language)… Sự đa dạng trong cách thức truyền tải thông tin đã xác lập vị trí mới cho truyền hình, nâng cao hiệu quả hoạt động trên mặt trận thông tin.

Thành tựu truyền hình trong lĩnh vực kỹ thuật đã tạo điều kiện cho khán giả chủ động tận dụng tối đa tiện ích và quỹ thời gian của mình thông qua sự phát triển của công nghệ truyền hình kỹ thuật số với nhiều loại hình như truyền hình cáp (CATV), truyền hình kỹ thuật số mặt đất (DVB-T), truyền hình số vệ tinh (DTH), truyền hình internet (IPTV), truyền hình di động (Mobile TV)… Song song đó, truyền hình cũng xác định các chương trình có nội dung mà công chúng truyền thông hiện đại quan tâm nhiều như thông tin thời sự, giải trí, tư vấn chỉ dẫn, đặc biệt là các chương trình có sáng tạo, giàu tính nhân văn, hướng tới sự đồng thuận xã hội… để đáp ứng nhu cầu tiếp nhận thông tin của công chúng và định hướng dư luận. Tận dụng ưu thế mạng xã hội trong công tác tuyên truyền, ứng dụng nền tảng công nghệ truyền thông, tìm cách tiếp cận đến đông đảo các nhóm khán giả, sẵn sàng tham gia vào sản xuất và phân phối nội dung trên hạ tầng số… là những quyết định quan trọng đối với ngành truyền hình trong kỷ nguyên của các nền tảng số.

Ở thời điểm này, thực hiện định hướng tuyên truyền của Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM, các chương trình của HTV tập trung tuyên truyền đưa nội dung Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội XI của Đảng thành phố vào cuộc sống; Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021 - 2030); tuyên truyền đẩy mạnh việc “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; tuyên truyền cho công tác đối nội, đối ngoại, xây dựng pháp luật; đẩy mạnh các phong trào thi đua sản xuất phát triển kinh tế - xã hội; tuyên truyền về an toàn giao thông, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường; tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo, tạo môi trường hòa bình, ổn định phục vụ cho phát triển và bảo vệ Tổ quốc, cổ vũ các thành tựu trong công cuộc đổi mới đất nước; đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, các tiêu cực và tệ nạn xã hội; phản bác những thông tin, quan điểm sai trái, phản động, thù địch, góp phần bảo vệ trận địa tư tưởng của Đảng… Tiếp tục tuyên truyền thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 theo chỉ đạo của Trung ương và thành phố…

Phát biểu tại buổi đến thăm và chúc mừng Đài Truyền hình TPHCM nhân kỷ niệm 96 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2021), đồng chí Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM, đã đánh giá cao sự sáng tạo, trách nhiệm của đội ngũ người làm truyền hình HTV, đặc biệt là vai trò tuyên truyền, kết nối, khơi dậy truyền thống quý báu của dân tộc, đặc biệt khắc họa rõ nét về một TPHCM văn minh, hiện đại, nghĩa tình. Thông qua hoạt động tuyên truyền, HTV luôn có mặt ở tuyến đầu, đồng hành cùng chính quyền và nhân dân thành phố trong hoạt động phòng chống dịch Covid-19…

Hiện nay, trong nhiệm vụ tuyên truyền, truyền hình vẫn tiếp tục giữ vai trò bám sát cuộc sống, phản ánh đời sống phong phú của xã hội theo đúng đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước, đáp ứng nhu cầu thông tin, giải trí của nhân dân. Tuy nhiên, công chúng truyền hình đã và đang bị “bủa vây” thông tin với vô số kênh thông tin, nguồn tin, nhiều luồng ý kiến trái chiều. Làm gì để công chúng khẳng định như một niềm tin “tivi nói thế”, đó là nhiệm vụ quan trọng mà trước hết là việc tập trung xây dựng nền tảng văn hóa, đạo đức của người làm truyền hình, cũng là những người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa.