Trình bày về tình hình thị trường BĐS, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, năm 2022, nguồn cung BĐS, nhà ở khan hiếm, cơ cấu sản phẩm nhà ở nghiêng về phân khúc nhà ở trung - cao cấp, nhà ở cho người thu nhập thấp thiếu. Trên phạm vi cả nước, số lượng dự án căn hộ được cấp phép, căn hộ đang được triển khai xây dựng, căn hộ đã hoàn thành xây dựng đều chỉ bằng khoảng 50% so với năm 2021. Giá bất động sản nhà ở, đất nền năm 2022 liên tục tăng trong quý 1 và quý 2; quý 3 chững lại; quý 4 có điều chỉnh giảm ở một số dự án nhưng không nhiều.

Hiện nay, hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh BĐS gặp rất nhiều khó khăn do khó tiếp cận được các nguồn vốn (tín dụng, trái phiếu...); lãi suất, tỷ giá ngoại tệ, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng; không bán được sản phẩm. Đặc biệt là việc nhiều doanh nghiệp kinh doanh BĐS thời gian qua phát hành một lượng trái phiếu rất lớn (hàng chục, hàng trăm ngàn tỷ đồng) và có hạn trả nợ vào cuối năm 2022 và năm 2023. Đây là khó khăn, áp lực rất lớn cho nhiều doanh nghiệp kinh doanh BĐS trong thời gian tới.

Từ đó, Bộ Xây dựng đưa ra một số giải pháp về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển thị trường BĐS, trong đó hàng đầu là về hoàn thiện thể chế để tháo gỡ những vướng mắc, gỡ khó khăn cho nguồn tín dụng BĐS. Tiếp đó là thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng đề xuất Chính phủ bố trí gói tín dụng khoảng 110.000 tỷ đồng theo phương thức tái cấp vốn (giống gói 30.000 tỷ đồng đã thực hiện rất tốt trong giai đoạn 2013 - 2016 trước đây) cấp cho các ngân hàng thương mại để cho các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân vay…

Phát biểu tại hội nghị, các doanh nghiệp BĐS đều mong được Chính phủ hỗ trợ tháo gỡ về cơ chế, tín dụng. Ông Bùi Thành Nhơn, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn địa ốc Nova (Novaland), kiến nghị Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước ban hành một quy định cho phép các ngân hàng giãn, hoãn và giữ nguyên nhóm nợ cho các dự án BĐS từ 2-3 năm để giúp các doanh nghiệp có thời gian chờ thị trường hồi phục và hoàn thiện pháp lý dự án. Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ pháp lý tận gốc cho các dự án của các doanh nghiệp trên cả nước. Ngân hàng có biện pháp để giảm mặt bằng lãi suất huy động, qua đó nhanh chóng giảm lãi suất cho vay phục hồi thị trường. Các ý kiến cũng kiến nghị, năm 2023 sẽ có một lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán trong bối cảnh thị trường BĐS đang trầm lắng, đây là một vấn đề lớn của toàn xã hội. Do đó, đề nghị Chính phủ cho gia hạn các trái phiếu này để tháo bớt áp lực dòng tiền thanh toán cho các công ty phát hành.

Ý kiến các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, để giải quyết 2 nút thắt của thị trường BĐS, cần có sự vào cuộc của Chính phủ về tín dụng, xử lý trái phiếu doanh nghiệp và giải quyết các vướng mắc pháp lý.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị toàn quốc tháo gỡ khó và thúc đẩy thị trường bất động sản.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch TPHCM Bùi Xuân Cường cho biết, trong 2 năm 2021 - 2022, TPHCM có 47 dự án với hơn 28.000 căn hộ được đưa ra thị trường. Các phân khúc thị trường chưa có sự đồng bộ, nhất là phân khúc nhà ở giá rẻ, bình dân. Các sản phẩm, các thị trường chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của thành phố. Trong năm 2023, thị trường BĐS sẽ gặp không ít khó khăn, TPHCM đang tập trung điều chỉnh để giải quyết sự lệch pha cung cầu, hiện đang có xu hướng lệch về phân khúc trung cấp. Thành phố sẽ tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thủ tục đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, cải tạo nhà chung cư cũ. Đặc biệt, hiện nay thành phố đang tập trung 18 dự án nhà ở xã hội ưu tiên cũng như 16 dự án chung cư xuống cấp để thúc đẩy trong năm 2023. Thành phố cũng đã lập tổ công tác để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của dự án BĐS có sử dụng đất và không sử dụng vốn nhà nước; kết hợp với các doanh nghiệp, Hiệp hội BĐS để giải quyết theo chuyên đề. Hiện thành phố đã phân loại khoảng 116 dự án, trong đó có 38 dự án ưu tiên tập trung giải quyết, xử lý dứt điểm, hàng tuần sẽ tìm giải pháp tháo gỡ.

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu rõ một số vấn đề nổi lên của thị trường BĐS. Trong đó, có vấn đề cơ cấu cung cầu lệch pha, quá tập trung cho các phân khúc cao cấp mà ít quan tâm tới phân khúc trung bình, thu nhập thấp. Cùng với đó là giá cả không hợp lý, không phù hợp với thu nhập bình quân đầu người (theo tính toán, phải mất 1 năm thu nhập bình quân đầu người mới mua được 2 m2 nhà ở cao cấp); những vướng mắc về pháp lý; nguồn vốn còn khó khăn (tín dụng, trái phiếu, các nguồn khác); cán bộ một số nơi, một số lúc còn ngại trách nhiệm, không dám làm; các doanh nghiệp chưa thực sự linh hoạt, xử lý kịp thời các vướng mắc do chính mình gây ra.

Thủ tướng nêu rõ, cần tuân thủ quy luật thị trường, quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, BĐS bình đẳng với các ngành nghề, lĩnh vực khác. Thủ tướng nhấn mạnh, điểm cân bằng, dung hòa của cung cầu thể hiện ở giá cả BĐS, giá cả phải là động lực để thúc đẩy sự phát triển, chứ không phải triệt tiêu sự phát triển.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường quản lý nhà nước, rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế, xây dựng quy hoạch, tăng cường giám sát, kiểm tra, giải quyết các vấn đề nổi lên. Các tổ chức ngân hàng, tài chính phải khơi thông dòng vốn, giải quyết các vấn đề tín dụng. Các doanh nghiệp BĐS phải có trách nhiệm với chính mình, giải quyết các khó khăn do chính mình gây ra do dự báo không sát, phát triển thị trường không tốt, đầu tư vốn không hiệu quả; cơ cấu lại các phân khúc, giá cả hợp lý để thúc đẩy thanh khoản, hướng tới kinh doanh có lãi nhưng hài hòa. Các ngân hàng cũng cần tiết giảm chi phí đầu vào, tăng cường chuyển đổi số, giảm lãi suất huy động với sự vào cuộc của Ngân hàng Nhà nước; từ đó giảm lãi suất cho vay, cơ cấu lại các nhóm nợ, giảm phí, lệ phí… Về phía chính quyền các cấp cần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục.

Sắp tới, Chính phủ sẽ có đề án riêng về phát triển nhà ở, nhà ở công nhân, người thu nhập thấp. Tinh thần của hội nghị là tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững, "không ai giải cứu cho ai", sau hội nghị, Chính phủ sẽ ban hành nghị quyết về nội dung này.