Tham nhũng tinh vi, khó phát hiện

Báo cáo với đoàn kiểm tra, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân, Trưởng Ban Chỉ đạo TP về phòng, chống tham nhũng lãng phí cho biết, hai năm qua, Đảng bộ và chính quyền TP đã thực hiện nghiêm túc, quyết liệt việc triển khai Nghị quyết (NQ) Hội nghị Trung ương 3 khóa X và Chương trình hành động của Thành ủy về tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tạo sự chuyển biến rõ nét về nhận thức, hành động trong toàn hệ thống chính trị và ngoài xã hội. Trong năm 2007 và 6 tháng đầu năm 2008, TPHCM đã tiến hành 641 cuộc thanh tra; kết thúc 500 cuộc, đã phát hiện thiệt hại tài sản gần 109 tỷ đồng và gần 55.486 m2 đất; đã thu hồi gần 49 tỷ đồng và 14.222 nghìn m2 đất; chuyển 2 vụ sang đề nghị xử lý hình sự. Đã thụ lý điều tra 23 vụ án tham nhũng; kết thúc điều tra 14 vụ và chuyển Viện Kiểm sát nhân dân thành phố truy tố 48 bị can, thiệt hại gần 77,5 tỷ đồng

Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân cũng nhìn nhận: Tình hình tham nhũng, lãng phí trên nhiều lĩnh vực vẫn còn phức tạp; hành vi tham nhũng tinh vi, khó phát hiện. Trong khi đó, một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa quan tâm đúng mức việc lãnh đạo, chỉ đạo, công tác kiểm tra, giám sát chưa tốt. “Công tác cải cách hành chính tuy có nhiều cố gắng nhưng kết quả còn hạn chế, nhất là trên lĩnh vực liên quan đến nhà, đất, cấp phép kinh doanh, đầu tư… Việc quản lý, sử dụng công sản, nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước còn lãng phí, thất thoát” – Chủ tịch Lê Hoàng Quân nói.

Phát hiện tham nhũng nhờ tố cáo, báo chí…

Tại buổi làm việc, lãnh đạo TP cũng đã nhìn nhận một số mặt khó khăn, khuyết điểm, tồn tại khác, như: Việc phát hiện hành vi tham nhũng của tổ chức Đảng, chính quyền cơ sở còn ít, do thiếu kiểm tra thường xuyên. Có quận triển khai trên 200 dự án, nhưng trong năm qua không phát hiện được hành vi tiêu cực, tham nhũng nào, chỉ khi có đơn thư tố cáo, báo chí phát hiện, cấp trên tiến hành thanh tra mới phát hiện. Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Phan Xuân Biên cho rằng công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân, toàn đảng, vì vấn đề này ảnh hưởng đến tồn vong của chế độ. Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Phan Xuân Biên cũng nhìn nhận vấn đề phòng chống tham nhũng hết sức khó khăn, dù có nhận thức trong Đảng, có sự đồng thuận trong nhân dân, nhưng tham nhũng hiện nay là rất phức tạp và khó phát hiện. Thực tế, nhiều vụ tham nhũng bị phát hiện phần lớn do báo chí và người dân cung cấp; hoặc do chính trong nội bộ tại một số cơ quan, đơn vị, tổ chức tố cáo.

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TPHCM Phạm Phương Thảo cho biết qua giám sát việc thực hiện Trung ương 3 khoá X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng chống, tham nhũng, lãng phí trên địa bàn TP đã có kết quả bước đầu. TP đã triển khai việc chống lãng phí gắn kết với cải cách hành chính. Chuyển biến thấy rõ là trong khoán biên chế, khoán ngân sách, điện, nước, giấy tờ, xe hơi, lĩnh lương qua thẻ, tiền điện thoại, giảm đi nước ngoài, lễ hội, việc cưới, tang,… Chủ tịch Phạm Phương Thảo khẳng định cải cách hành chính, thủ tịch hải quan, ngành thuế đều có sự chuyển biến khi đi kiểm tra, giám sát. Tuy nhiên, Chủ tịch HĐND TP Phạm Phương Thảo cũng cho rằng lĩnh vực quản lý nhà đất, xây dựng hiện nay vẫn có nhiều kẽ hở về pháp luật. Nguyên nhân là do luật pháp chưa phù hợp liên quan đến Luật đất đai, tiết kiệm chống lãng phí.

Chủ tịch Phạm Phương Thảo cũng nhìn nhận thực trạng của tham nhũng, lãng phí hiện là do cơ chế xin cho, quy hoạch còn chậm, chưa làm tốt; hội họp còn nhiều, tiêu dùng nhà nước cho hội nghị, quản lý kho bãi còn nhiều lãng phí. Tiêu dùng xã hội cũng còn lãng phí. Bộ máy nhà nước hiện còn cồng kềnh, cán bộ vừa thừa vừa thiếu, luơng thấp, chảy máu chất xám nhiều, luong thấp, cạnh tranh nguồn nhân lực đang xảy ra hiện chưa có giải pháp đột phá. Chủ tịch Phạm Phương Thảo nhấn mạnh: “Sự gương mẫu cán bộ cấp cao cần nêu cao hơn nữa, việc nêu cao tính gương mẫu sẽ bớt xung đột lợi ích. Làm sao những nhà lãnh đạo sống được trong lòng dân…”.

Cũng theo báo cáo của TP, tình trạng nể nang, ngại đụng chạm, sợ ảnh hưởng thành tích vẫn còn. Việc thực hiện công khai, minh bạch, dân chủ trong các cơ quan, đơn vị tuy có tiến bộ nhưng cũng còn nhiều hạn chế. Bổ sung về tình hình tham nhũng hiện nay, Chánh án TAND TPHCM Bùi Hoàng Danh cho biết, trong 2 năm qua, các cấp tòa án của TP đã đưa ra xét xử hơn 40.000 vụ án hình sự, nhưng chỉ có 24 vụ có liên quan đến tham nhũng. Tính chất các vụ án tham nhũng hậu quả không lớn, chưa có vụ án tham nhũng nào đưa ra xử có giá trị tài sản trên 100 triệu đồng, nhưng quy mô, thủ đoạn tinh vi, thời gian kéo dài; với những kết quả này là quá thấp và chưa có tác dụng răn đe, cảnh tỉnh, giáo dục cán bộ, đảng viên, công chức dẫn đến tham nhũng không được ngăn chặn kịp thời.

Theo Chánh án TAND TP Bùi Hoàng Danh, tham nhũng hiện có nhiều nguyên nhân, trong đó có những chế độ, chính sách không phù hợp; có người “làm liều” nếu không “qua luôn” thì… chấp nhận vào tù. Chánh án Bùi Hoàng Danh đề nghị để ngăn chặn, đẩy lùi phòng chống tham nhũng, lãng phí phải có điều tra xã hội học để có tính toán và những giải pháp phù hợp trong thời gian tới. Trưởng Ban Dân vận Thành ủy Nguyễn Thị Quyết Tâm đồng tình vấn đề phòng chống tham nhũng, lãng phí phải được đề cao hơn trong nhận thức của đảng viên, cán bộ và nhân dân. Hiện người dân rất quan tâm khi đã đưa nhiều vụ tham nhũng ra xét xử. Theo Trưởng Ban Dân vận Thành ủy Nguyễn Thị Quyết Tâm, nguyên nhân là trách nhiệm kiểm tra còn yếu. Việc phát hiện tham nhũng, lãng phí ở cơ sở còn yếu; nơi nào dân chủ, phê bình tự phê bình tốt thì ít xảy ra tham nhũng. Vì vậy, cần xác định trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác này.

Xử lý dứt điểm các vụ án tham nhũng tồn đọng

Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng (thứ 2 bên phải) trao đổi với lãnh đạo TPHCM tại buổi làm việc

Kết luận tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng thực hiện và đạt được những kết quả bước đầu đáng phấn khởi trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí tại TPHCM. Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng cho rằng nhận thức về công tác phòng chống tham nhũng vẫn còn chưa đồng đều, chưa sâu sát, chưa thực sự quan tâm chỉ đạo, thực hiện kiểm tra đôn đốc trong một số cấp ủy. Một số lĩnh vực như quản lý, sử dụng đất đai, nhà ở, triển khai các dự án, xây dựng cơ bản vẫn là lĩnh vực phức tạp, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng. Công tác cải cách hành chính phục vụ công tác phòng, chống tham nhũng, mọt số lĩnh vực hiệu quả chưa cao. Hiện tượng nhũng nhiễu gây phiền hà của một bộ phận cán bộ đối với dân và doanh nghiệp vẫn còn; việc phát hiện tham nhũng còn hạn chế; vẫn còn lãng phí trong sử dụng vốn ngân sách…

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng cũng cho rằng việc phát hiện các vụ việc tham nhũng còn hạn chế, khâu kiểm tra phát hiện của cơ quan quản lý nhà nước; tự kiểm tra phát hiện và phát hiện của cơ quan, đơn vị, hoạt động của các cơ quan giám sát còn hạn chế. “Nhìn chung, tình hình tham nhũng, lãng phí trên địa bàn, tuy có sự chuyển biến tích cực ban đầu, nhưng chưa cơ bản và còn diễn biến phức tạp; mục tiêu ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ hết sức nặng nề của Đảng bộ TPHCM trong thời gian tới” - Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, lưu ý.

Về những nhiệm vụ cần tập trung trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng đề nghị TP tập trung tuyên truyền giáo dục, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động trong toàn Đảng bộ; thực hiện đồng bộ các Nghị quyết của Trung ương, thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Các cấp ủy Đảng, chính quyền thành phố thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí; đẩy mạnh cải cách hành chính. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử để phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng, tiêu cực. Đồng thời nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, chất lượng cán bộ, đảng viên; đề cao trách nhiệm người đứng đầu, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân vào công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí. Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh: TPHCM không ngừng kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ đạo của thành phố về phòng, chống tham nhũng và các cơ quan trực tiếp đấu tranh chống tham nhũng; chỉ đạo quyết liệt hơn nữa, nhất là trong các lĩnh vực dễ phát sinh nhũng nhiễu, tiêu cực. Tập trung xử lý dứt điểm các vụ việc, vụ án tham nhũng còn tồn đọng, không để kéo dài…