Các đại biểu dự tọa đàm đã phân tích những bất cập của hệ thống văn bản trong công tác thi đua, khen thưởng cũng như thủ tục hành chính trong lĩnh vực này, việc vì sao các gương điển hình là người lao động, người trực tiếp sản xuất còn ít được đề xuất tuyên dương, khen thưởng. Ông Đoàn Kim Triết (Liên hiệp Các Hội Khoa học và kỹ thuật TPHCM) cho biết cách làm máy móc, tắc trách của những người làm công tác thi đua đã khiến cho nhiều nhà khoa học không được khen thưởng dù họ có rất nhiều đóng góp.

Ông Triết cho biết trong vòng 7 năm ông đã 3 lần đề xuất trao tặng Huân chương Lao động hạng 3 cho một nhà khoa học có công trình nghiên cứu đóng góp cho sự phát triển của TP. Nhưng đến năm 2008, khi hồ sơ được gửi đến Ban Thi đua - Khen thưởng trung ương ông nhận được câu trả lời: Không thể trao huân chương cho nhà khoa học này vì không có kết quả bình bầu thi đua của đơn vị. Ông Đoàn Kim Triết bức xúc: “Nhà khoa học ấy đã hơn 60 tuổi, về hưu rồi làm sao được bình bầu danh hiệu Chiến sĩ thi đua nữa”.

Một vấn đề khác được nhiều đại biểu dự tọa đàm quan tâm là việc các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và người lao động làm việc trong các đơn vị này hầu như đứng ngoài “cuộc chơi” khen thưởng và thi đua. Nhiều ý kiến tại tọa đàm thừa nhận rằng, việc lạm dụng giải thưởng vẫn còn, thậm chí còn bị thương mại hóa. Vẫn còn tình trạng ai xin thì được, không xin thì không cho. Khen còn nhiều, thưởng chưa đủ sức động viên. Vẫn còn nể nang, quan liêu trong việc xét duyệt, trao tặng giải thưởng…

Nhiều ý kiến cho biết thực tế khen cho cán bộ lãnh đạo chiếm khoảng 90%, số còn lại dành cho cán bộ không giữ chức vụ, còn nhân dân chỉ có 3%. Một trong những nguyên nhân dẫn đến kết quả này là do một số tập thể còn nể nang khi bỏ phiếu bầu cho lãnh đạo, công tác TĐ-KT còn nặng tính hình thức...

Từ thực tế này, bà Trần Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Nội vụ kiêm Trưởng Ban TĐ-KT Trung ương, thừa nhận: “Khen quá nhiều cho lãnh đạo và khen người lao động ít đang là hiện tượng chung không chỉ ở TPHCM mà còn trên cả nước”. Vì vậy sắp tới, Chính phủ sẽ có quy chế người tổ chức trao giải thưởng cho doanh nhân, doanh nghiệp, phải là bộ trưởng và chủ tịch các tỉnh.

Bà Hà cũng cho biết, Ban TĐ-KT Trung ương đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế xét tặng trao giải thưởng trong đó quy định các đơn vị, cá nhân và tập thể được bình xét nhận giải không phải đóng bất cứ khoản tiền nào. “Có như vậy, công tác thi đua khen thưởng mới đi vào thực chất. Xã hội hóa tôn vinh rất cần, nhưng cũng cần quản lý chặt chẽ hơn, tránh thương mại hóa hình thức khen thưởng”- bà Trần Thị Hà nhấn mạnh.

Toàn cảnh buổi tọa đàm “Về đổi mới công tác thi đua, khen thưởng ngày càng thiết thực hơn”

Kết luận tại buổi tọa đàm, Chủ tịch HĐND TP Phạm Phương Thảo thẳng thắn nhìn nhận: Phong trào thi đua - khen thưởng vẫn còn nhiều bất cập. Có những công nhân có sáng kiến đem lại lợi ích nhiều cho xã hội lại không được khen thưởng, còn cán bộ lãnh đạo thường được khen thưởng dẫn đến nghịch lý “chiến sĩ thi đua” thì ít, lãnh đạo thi đua thì nhiều. Điều này kìm hãm, không khuyến khích tính sáng tạo của người lao động. Vì vậy, sắp tới cơ chế khen thưởng cần hoàn thiện hơn các thủ tục, tăng mức thưởng phù hợp với tình hình thực tế. Đặc biệt, cần quan tâm nhiều hơn đến việc chỉ đạo phong trào thi đua yêu nước, quan tâm nhiều hơn đến việc “gieo trồng” thi đua để “gặt hái” kết quả khen thưởng.

Cũng theo Chủ tịch Phạm Phương Thảo, công tác thi đua cần rạch ròi, nhưng chấn chỉnh lại gặp khó khăn vì bệnh thành tích còn quá lớn. Ban TĐ-KT của TP phải xây dựng các giao ước thi đua, tạo những phong trào thi đua thực chất, tác động tích cực đến việc phát triển kinh tế xã hội. “Về xét chọn đối tượng khen thưởng, chúng ta cũng cần phải có những đánh giá đúng thực chất hơn, trong đó có tự đánh giá và đánh giá của lãnh đạo nhưng quan trọng nhất là đánh giá của xã hội. Làm sao để công tác thi đua, khen thưởng thực sự là động lực phát triển”- Chủ tịch Phạm Phương Thảo nhấn mạnh.