Lo ngại từ khâu sản xuất…

Ông Trần Văn Nho, Chánh Thanh tra Sở y tế tỉnh Phú Yên – khách mời của chương trình cho rằng thực phẩm không an toàn sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của con người vì sức khỏe là vốn quý nhất, nhưng hiện nay ATVSTP rất đáng báo động. Trong năm qua, cả nước nói chung và TPHCM đã xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm; đáng lo ngại là tại các cơ sở sản xuất nước đóng chai. Ông Nho cho biết qua kiểm tra, chỉ riêng tại TPHCM với 370 cơ sở nước đóng chai thì có 133 cơ sở vi phạm ATTP. Tuy nhiên, việc phối hợp quản lý, thanh kiểm tra của các cơ quan chức năng vẫn còn bất cập, chồng chéo.

Bác sĩ Nguyễn Văn Châu, Giám đốc Sở Y tế TP cho biết, trong năm 2009 xảy ra 18 vụ ngộ độc thực phẩm giảm 4 vụ so với năm 2008 nhưng không thể không lo ngại khi tại các chợ tự phát vấn đề VSATTP rất khó xử lý, bên cạnh đó tình trạng giết mổ lậu ở khu vực ngoại thành, nông thôn rất khó kiểm tra, xử lý; hay việc sản xuất có chất phụ gia vẫn còn tồn tại nhưng biện pháp kiểm tra thì rất khó.

Ông Nguyễn Văn Minh, Phó Ban Văn hóa Xã hội – HĐND TP cho biết ngoài các văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở để xử lý thì cần kiện toàn bộ máy nhân sự đủ để quản lý, vì thực tế, lực lượng thanh kiểm tra hiện trong lĩnh vực an toàn thực phẩm quá mỏng. Cũng theo ông Minh, năm 2009, Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM đưa ra 21 nhóm vấn đề đưa ra để thăm dò ý kiến người dân, có 7 nhóm vấn đề dân sinh được xem là bức xúc nhất vì có tỉ lệ than phiền cao nhất. Kết quả điều tra cho thấy vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm đứng hàng thứ 3!…. “Giám đốc Sở Y tế cho rằng số vụ ngộ độc giảm nhưng tính chất của nó như thế nào?”- Ông Minh chất vấn.

Bác sĩ Nguyễn Văn Châu, Giám đốc Sở Y tế TP thừa nhận ATVSTP vẫn là đáng báo động. So với năm 2008 có tiến bộ, đời sống người dân đã được nâng cao, quan tâm đến sức khỏe, đến đời sống nhiều hơn. Theo ông Châu, nếu như trước đây, phần lớn số vụ ngộ độc do vi sinh nhưng năm 2009, đa phần số vụ ngộ độc do hóa chất, độc chất nằm trong phụ gia.

Đến công tác quản lý, nhà báo Minh Nam, báo Thanh Niên cho biết trong loạt bài của báo TN trong tháng 12-2009, có thực trạng là trái cây tại các chợ đầu mối được ghi nhãn hàng hoá xuất xứ rõ ràng hàng Mỹ, Việt Nam, Trung Quốc thế nhưng khi chuyển hàng về các chợ nhỏ, các điểm tiêu thụ trong TP thì hàng hóa Trung Quốc được người bán tẩy xóa và dán nhãn mác là Nho Mỹ, Táo Tân Tây Lan… Nhà báo Minh Nam cho biết hỏi Ban quản lý các chợ đầu mối thì đơn vị này cho biết chỉ quản lý giá cả. Theo nhà báo Minh Nam, đây là hành vi lừa dối người tiêu dùng nhưng đến nay biện pháp xử lý vẫn chưa có? Chưa có cơ quan chức năng nào quan tâm?

Chị Nguyễn Thị Hồng Nga, ngụ tại phường Tân Thới Hiệp, quận 12 bức xúc tình trạng những người dân các tỉnh phía bắc ý thức rất kém khi trồng rau đã mua nhiều loại thuốc độc hại, không tên tuổi, nhãn mác, có khi thuốc của Trung Quốc xịt vào rau trong buổi tối thì sáng hôm sau đã nhổ ra chợ bán, bất chấp có ảnh hưởng sức khỏe của người tiêu dùng. “Họ trồng rau nhưng không dám ăn mà phải chạy sang tôi xin rau để ăn. Tôi thấy làm lạ nên theo dõi thì ra họ xịt thuốc bậy bạ nên không dám ăn mà bán ra cho người khác ăn. Thật tệ hết biết!” - chị Nga nói trong bức xúc.

Đại biểu HĐND TP Nguyễn Đăng Nghĩa cũng bức xúc khi công tác quản lý hiện nay rất yếu kém. Ông dẫn chứng là đùi gà, cánh gà được nhập vào VN rõ ràng được ghi là sản phẩm cho động vật thì lại xé “đát” đi. Thực phẩm dành cho động vật mà mang ra bán cho người ăn là xúc phạm đến con người VN” – ông Nghĩa bức xúc.

Giải pháp: chế tài mạnh

Đại biểu HĐND TP Nguyễn Đăng Nghĩa cho biết, số liệu cho thấy diện tích rau an toàn trong cả nước chỉ đạt 9% còn lại không đạt nhưng khi quy trách nhiệm cho ai thì không ai nhận trách nhiệm. Theo đại biểu Nghĩa, cần quy trách nhiệm cho một cơ quan cụ thể chứ không thể chung chung. Ông Nghĩa cũng cho rằng để có sản phẩm sạch cần quy định rõ ràng về nhãn hàng; cần nâng cao ý thức của chính người sản xuất vì chính họ cũng không nhận thức những chất phụ gia, kích thích có độc hại. Hiện tại chợ Kim Biên muốn mua gì cũng có thì chứng tỏ cơ quan chức năng quản lý không được. TP cần phải siết chặt công tác quản lý, bản thân người dân phải nâng cao nhận thức trong sử dụng thực phẩm an toàn.

Ông Nguyễn Phước Trung, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM thừa nhận tình trạng sản xuất hiện nay còn manh mún cần phải tập trung và có doanh nghiệp bao tiêu, có hướng dẫn quy trình để có bao bì, thương hiệu để chứng minh sản phẩm làm ra là an toàn thực phẩm. Muốn vậy phải có sự hợp tác của nhiều phía. Lãnh đạo Sở này cho biết thêm: Trong năm qua, cơ quan chức năng đã xử phạt hơn 8,5 tỷ đồng trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.

Về vấn đề rau sạch, ông Dương Văn Nhân, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ nông dân TPHCM cho biết, người nông dân sản xuất rau sạch được 1 tấn thì chỉ bán được cho siêu thị 200-300kg rồi còn lại mang ra chợ đầu mối bán như rau không an toàn thì không thể giúp người sản xuất rau an toàn làm tốt mãi được. Vì vậy cần có chính sách hỗ trợ hiệu quả cho nông dân hơn nữa.

Ông Nguyễn Đăng Phú, Phó Giám đốc chợ Bình Điền cho biết trong năm 2009 kết quả kiểm tra, rau củ quả đạt 99%, còn hải sản đạt 92%. Tuy nhiên hiện chợ Bình Điền cũng gặp khó khăn trong công tác phối hợp kiểm tra với các cơ quan chức năng liên quan. Mong muốn của chợ Bình Điền là xây dựng một trung tâm kiểm tra chất lượng hàng hóa ra vào chợ thì chất lượng hàng hóa sẽ được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hơn thì người tiêu dùng càng yên tâm hơn.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op cho biết hàng hóa đưa vào siêu thị được giám sát chặt chẽ. Saigon Co.op đang thực hiện giám sát đến từng hàng hóa; liên kết đầu tư chuỗi cung ứng hàng hóa, đồng thời đầu tư cho nông dân để củng cố chuỗi này. Tuy nhiên, để sản phẩm đạt VSATTP thì cần nhanh chóng hoàn thiện kênh phân phối để hàng hóa tại các siêu thị đến tay người tiêu dùng nhiều hơn nữa. Đồng thời, phải liên kết đầu tư hình thành chuỗi phân phối sản phẩm.

Kết thúc Chủ tịch Phạm Phương Thảo cho rằng bức tranh chung về VSATTP còn nhiều gam màu sáng tối. Dù có cố gắng nhưng công tác này vẫn còn nhiều bất cập. Ngoài tăng cường công tác tuyên truyền, tăng cường thanh tra, kiểm tra cần phải đẩy mạnh biện pháp xử lý, răn đe, phạt nặng. Theo bà Thảo, tồn tại vẫn còn là do thực thi pháp luật chưa chặt chẽ, lạc hậu về chuẩn tiêu chuẩn, nhân lực hạn chế, quy mô công việc ngày càng lớn nhưng bộ máy không theo kịp với nhu cầu thực tế. Bên cạnh đó, công tác truyền thông chưa làm thay đổi thói quen lạc hậu khi đưa hóa chất, chất phụ độc hại vào sản xuất sử dụng cho thực phẩm là không an toàn; ý thức của người dân chưa được nâng cao khi trồng rau không an toàn.

Để giải quyết những tồn tại này, Chủ tịch Phạm Phương Thảo cho rằng cần kiện toàn bộ máy, nâng cao nâng lực quản lý; đẩy mạnh công tác kiểm tra của các ngành, các cấp, các địa phương. Tăng cường công tác quản lý, đẩy mạnh thông tin truyền thông. Riêng nhà sản xuất phải tăng cường thêm nhiều sản phẩm có chất lượng. Người tiêu dùng phải thông minh chọn thực phẩm an toàn để sử dụng. Cần nâng cao vai trò này của người dân có như vậy mới tạo ra được sự đồng bộ, hiệu quả.