Theo chuyên gia Cấn Văn Lực, nhà ở xã hội (NOXH) đã và đang được quan tâm; nhưng vẫn chưa đáp ứng được phần lớn nhu cầu nhà ở phù hợp với thu nhập của người dân. Đến năm 2020, chỉ đạt khoảng 62% kế hoạch (theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030); Nguồn cung giai đoạn 2021-2030 dự báo tiếp tục thiếu hụt so với nhu cầu.

Phân tích thêm một số vướng mắc về cơ chế, chính sách, quy trình thủ tục và thực thi; Tình trạng vừa thiếu, vừa thừa quỹ đất phát triến NOXH còn xảy ra tại nhiều tỉnh, thành; Nhận thức và trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp chưa thực sự đồng bộ, thống nhất; Khâu đền bù, giải phóng mặt bằng luôn khó khăn, thậm chí bế tắc; Thiếu nguồn vốn tài trợ bền vững cho phân khúc này; Thủ tục mua bán NOXH tương đối phức tạp; Vấn đề phê duyệt giá bán trần mất nhiều thời gian, làm chậm thời gian mở bán…

Từ đó, TS Cấn Văn Lực nêu một số giải pháp, kiến nghị, cần xây dựng một đề án tổng thể, căn cơ, bài bản với một số nội dung: mở rộng đối tượng được mua NOXH; Bố trí NOXH riêng khu hay đan xen với nhà ở thương mại nên linh hoạt theo từng địa phương; Tăng tính thị trường, tính hấp dẫn cho NOXH; khắc phụ tình trạng trục lợi chính sách; Làm tốt hơn công tác phân tích, dự báo về nhu cầu NOXH;…Đồng thời, cần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, khung pháp lý; Chính phủ cần nhanh chóng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong khâu quy hoạch, thủ tục xét duyệt và quỹ đất; quyết liệt tạo lập nguồn vốn bền vững để phát triển NOXH; phát triển hệ thống thông tin, dữ liệu về NOXH; ngăn ngừa các hành vi trục lợi chính sách NOXH.

Quang cảnh hội thảo

Thông tin về chương trình NOXH, Trưởng Phòng Phát triển nhà và thị trường bất động sản Sở Xây dựng TPHCM Phạm Đăng Hồ cho hay trên cơ sở rà soát các vướng mắc, thành phố đã hệ thống lại và ban hành quy trình thủ tục làm dự án nhà ở xã hội để rõ ràng các bước ở các cơ quan để thành phố kiểm soát tiến độ, nhà đầu tư biết lộ trình, quy chế phối hợp giữa các sở ban ngành. Thành phố cũng công bố chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2030, góp phần vào việc thực hiện đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp mà Bộ Xây dựng đang trình Chính phủ. Trong thời gian tới, cơ quan chức năng sẽ tính toán thiết kế nhà ở xã hội để giảm giá thành. Ngoài ra, sở sẽ tham mưu đề án hình thành quỹ tiết kiệm nhà ở, trong đó có cơ chế trích tiền lương đưa vào từ 2-3 năm để có quỹ nhà ở xã hội trong tương lai.

Qua phân tích, đóng góp ý kiến của nhiều chuyên gia, công nhân, doanh nghiệp đầu tư xây dựng NOXH, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan đề nghị tiếp tục thực hiện một số chính sách để phát triển nhà ở phục vụ nhu cầu công nhân, người lao động. Theo đó, tiếp tục bổ sung, hoàn thiện một số chính sách phát triển nhà ở thương mại, NOXH; hoàn thiện các quy định của pháp luật về đầu tư, đấu thầu, đất đai. Trong quá trình lập quy hoạch bố trí quỹ đất để phát triển NOXH, công vụ, tái định cư. Bố trí hợp lý nguồn vốn từ ngân sách nhà nước để phát triển nhà ở cho các đối tượng chính sách, huy động hiệu quả nguồn vốn ngoài nước để tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia phát triển NOXH. Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện chính sách ưu đãi về thuế để phát triển nhà ở, đơn giản hóa thủ tục hành chính đầu tư phát triển nhà ở.