“Tuổi cao chí khí càng cao”
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao đóng góp to lớn của người cao tuổi vào thắng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc. Ngày 21/9/1945, Người đã viết thư kêu gọi thành lập Phụ lão Cứu quốc hội nhằm động viên người cao tuổi trong cả nước phát huy vai trò của mình đối với các hoạt động của đất nước. Trước đó, trong thư Lời hiệu triệu đoàn kết tất cả các bậc phụ lão ngày 6/6/1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Đất nước hưng thịnh do phụ lão xây dựng. Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Đất nước bị mất, phụ lão cứu. Đất nước suy sụp, phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn, vong; phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề”.
Dù đã 95 tuổi nhưng Mẹ Việt Nam Anh hùng Ngô Thị Quýt vẫn tự cắt vải, ráp vải, xỏ kim, đạp máy để hoàn thành những chiếc khẩu trang vải tặng người nghèo. (Ảnh: vnexpress.net)Sự coi trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với người cao tuổi được thể hiện rõ khi Người mời nhiều bậc cao niên tham gia bộ máy trong chính quyền mới sau thành công của Cách mạng tháng Tám. Chẳng hạn như: Cụ Huỳnh Thúc Kháng giữ chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ, rồi quyền Chủ tịch nước ở tuổi 70; cụ Võ Liêm Sơn làm Chủ tịch Mặt trận Liên Việt khu 4, cụ Vũ Đình Tụng làm Bộ trưởng Thương binh, Cựu binh, cụ Bùi Bằng Đoàn làm Trưởng ban Thường trực Quốc hội, linh mục Phạm Bá Trực làm Phó Trưởng ban Thường trực Quốc hội… khi các cụ đều trên 60 tuổi.
Sau này, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng luôn đề cao vai trò của người cao tuổi trong các mặt hoạt động của đời sống xã hội, nhất là kháng chiến, cứu quốc. Bởi vậy, trong bài Càng già càng giỏi đăng trên báo Nhân dân, số 4218 ngày 22/10/1965, Người nhấn mạnh: “Tuổi cao chí khí càng cao/Chống Mỹ, cứu nước, già nào kém ai!”.
Với uy tín của mình, người cao tuổi còn đóng vai trò quan trọng trong việc gắn kết tinh thần đoàn kết dân tộc. Bác Hồ khẳng định:“Dẫu tóc đã bạc, mắt đã hoa, tay run, chân mỏi nhưng mỗi lời các cụ nói ra có ảnh hưởng đến hưng bang, mỗi hành động của phụ lão ảnh hưởng đến việc dựng nước và giữ nước”. Bởi theo truyền thống của người Việt Nam, đối với gia đình, Tổ quốc, phụ lão có trọng trách là bậc tôn trưởng đối với làng xóm và thường có sự tín nhiệm lớn lao. Do đó, Bác tin tưởng rằng: “Phụ lão hô nhân dân hưởng ứng, phụ lão làm nhân dân làm theo”. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng mong mỏi người cao tuổi có trách nhiệm dìu dắt, bồi dưỡng cho lớp trẻ. Trong buổi nói chuyện với cán bộ, đảng viên ở Nghệ An ngày 9/12/1961, Người nhấn mạnh: “Đồng chí già phải giúp đồng chí trẻ tiến bộ. Như thế đòi hỏi đồng chí già phải có thái độ độ lượng, dìu dắt đồng chí trẻ. Đó cũng là một tiêu chuẩn đạo đức cộng sản chủ nghĩa”.
Phó Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Hồ Hải trao thư cảm ơn của Thành ủy đến Bếp ăn từ thiện Hội Cựu chiến binh Phường 10 Quận 3. (Ảnh: phunuonline.com.vn)Trong thời kỳ đổi mới, vai trò của người cao tuổi tiếp tục được phát huy. Những năm qua, người cao tuổi cả nước luôn tích cực tham gia các cuộc vận động, ra sức hiến kế, góp công nêu gương sáng trên nhiều lĩnh vực, gắn với nhiều phong trào thiết thực, ý nghĩa như “Tuổi cao chí càng cao, nêu gương sáng vì sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc", “Tuổi cao - Gương sáng”, “Người cao tuổi làm kinh tế giỏi”, “Khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập”…
Tại TPHCM, trong thời gian diễn ra dịch bệnh, hội viên Hội Cựu chiến binh ở cơ sở, người cao tuổi đã tích cực tham gia vào công tác phòng chống Covid-19. Với vai trò cán bộ khu phố, tổ trưởng, tổ phó tổ dân phố…, nhiều người lớn tuổi đã không nề hà “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng và có biện pháp chăm lo dân. Nhiều người lớn tuổi còn tham gia trực chốt, hỗ trợ xét nghiệm, giám sát việc chi trả an sinh xã hội cho người dân, đóng góp công sức, vật chất để giúp đỡ đồng bào... Trong đó, câu chuyện Mẹ Việt Nam Anh hùng Ngô Thị Quýt (Phường 5 Gò Vấp) may khẩu trang vải phòng dịch tặng người nghèo dù đã 95 tuổi gây xúc động mạnh cho nhiều người.
Những việc làm trên một lần nữa khẳng định tinh thần “tuổi cao chí khí càng cao” của người cao tuổi trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, đặc biệt là trong gia đình khó khăn hiện nay.
Chú trọng chăm lo cho người cao tuổi
Thời gian qua, công tác chăm lo người cao tuổi luôn được Đảng, Nhà nước chú trọng. Năm 2009, Quốc hội khóa XII đã ban hành Luật Người cao tuổi “quy định về quyền và nghĩa vụ của người cao tuổi; trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc phụng dưỡng, chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi; Hội Người cao tuổi Việt Nam”.
Bảo hiểm Xã hội TPHCM chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội tại nhà. (Ảnh: thanhnien.vn)Ngày 2/8/2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án nhân rộng mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau giai đoạn 2016 - 2020, nhằm góp phần chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi, chú trọng giúp đỡ người cao tuổi nghèo, cận nghèo và khó khăn tại cộng đồng; tăng cường sự tham gia của các cấp, ngành, tổ chức xã hội, Hội Người cao tuổi và cộng đồng trong công tác chăm sóc, phát huy vai trò người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số. Sau gần 5 năm thực hiện, đến cuối tháng 12/2020, cả nước thành lập được hơn 3.500 câu lạc bộ. Mô hình này sẽ tiếp tục được nhân rộng tại các địa phương đến năm 2025 theo hướng dẫn triển khai Quyết định số 1336/QĐ-TTg ngày 30/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ.
Ngày 13/10/2020, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030, với mục tiêu chung là chăm sóc, nâng cao sức khỏe người cao tuổi bảo đảm thích ứng với già hóa dân số, nhiều mục tiêu cụ thể được đặt ra, trong đó có thể kể: người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm đạt 70%, được lập hồ sơ theo dõi quản lý sức khỏe đạt 95% năm 2025, 100% năm 2030; 100% người cao tuổi khi bị bệnh được khám và điều trị vào năm 2025 và duy trì đến năm 2030… Thực tế, trong thời gian diễn ra dịch Covid-19, người cao tuổi luôn được ngành y tế quan tâm đặc biệt. Hiện người trên 65 tuổi là đối tượng ưu tiên tiêm vaccine ngừa Covid-19 trong kế hoạch tiêm chủng.
Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã chủ động, linh hoạt chỉ đạo Bảo hiểm xã hội các tỉnh thành phối hợp cùng ngành bưu điện tổ chức chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội gộp 2 tháng vào cùng một kỳ chi trả và thực hiện từ tháng 3/2021 đến nay. Đối với người cao tuổi từ đủ 80 tuổi trở lên không có lương hưu, từ ngày 1/7/2021, mức trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng được tăng từ 270.000 lên 360.000 đồng/tháng.
Riêng tại TPHCM, để chăm lo cho người già neo đơn, ngày 25/9/2021, UBND TP có văn bản yêu cầu UBND 21 quận huyện và TP Thủ Đức chỉ đạo UBND phường, xã, thị trấn khẩn trương tiến hành khảo sát nguyện vọng từng trường hợp để có chính sách hỗ trợ cụ thể cho từng nhóm đối tượng.
Có thể thấy, công tác chăm lo cho người cao tuổi ở nước ta và phát huy vai trò người cao tuổi luôn được coi trọng. Đây được coi là một chính sách rất quan trọng của Đảng, Nhà nước và xã hội, được quy định rõ trong Hiến pháp: “Người cao tuổi được Nhà nước, gia đình và xã hội tôn trọng, chăm sóc và phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Khoản 3, Điều 37). Đại hội lần thứ XIII của Đảng yêu cầu: “Phát huy trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, học tập của người cao tuổi trong xã hội, cộng đồng và gia đình. Tiếp tục xây dựng gia đình kiểu mẫu “ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền, vợ chồng hòa thuận, anh chị em đoàn kết, thương yêu nhau”. Kính trọng, bảo vệ và chăm sóc người cao tuổi. Bảo trợ, giúp đỡ người cao tuổi gặp khó khăn, cô đơn không nơi nương tựa”…