Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy, với việc triển khai Nghị định số 89 và sau đó là Nghị định số 40, việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT đã bài bản hơn, quy cũ hơn, các quy định pháp luật cũng toàn diện hơn. Cũng xem như nhận được sự đồng thuận của văn nghệ sĩ và công chúng trong việc xét tặng các danh danh hiệu. Ba cấp Hội đồng (cơ sở, cấp bộ - tỉnh và cấp Nhà nước) cũng tập trung bám sát quy định Nghị định. Rõ ràng với danh sách các NSND, NSƯT ngày càng dài ra qua các đợt xét tặng mới có thể thấy công tác xét tặng danh hiệu hiện nay đã thuận lợi hơn rất nhiều so với trước.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc, cần nghiên cứu điều chỉnh thay thế cho phù hợp. Điển hình như các hội đồng còn lúng túng trong cách hiểu văn bản dẫn đến mỗi nơi nhận định mỗi khác; chưa thống nhất tiêu chí cho các trường hợp đặc biệt được đặc cách; vẫn còn nhiều quan điểm tranh cãi về tiêu chí xét NSƯT, NSND cần nới lỏng hay siết chặt…

Tại Hội nghị, nhiều đại biểu cũng đã đóng góp ý kiến về việc xác định các tiêu chí xét tặng danh hiệu cho cụ thể, rõ ràng hơn. Trong đó, đồng thuận về việc tiếp tục xét đặc cách cho các trường hợp có nhiều cống hiến nhưng lại thiếu huy chương nhưng cần phải cụ thể hóa, lượng hóa được những cống hiến đó chứ không thể hiểu chung chung.

Đặc biệt, nhiều ý kiến cho rằng có thể uyển chuyển, cởi mở và chấp nhận việc đặc cách khi xét tặng danh hiệu NSƯT nhưng để đạt danh hiệu NSND thì dứt khoát phải có tài năng và cống hiến thực sự xuất sắc mà nói như NSND Thu Hiền là người được “dân biết mặt chúa biết tên” chứ không thể để trường hợp NSND lên hát mà người dân phải hỏi: “ai ấy nhỉ?”.

NSND Giang Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, nêu vấn đề hiện nay Bộ tổ chức quá nhiều cuộc thi chuyên nghiệp, điển hình trong năm 2022, có đến 4 cuộc thi và có những thí sinh chỉ trong một năm có đến vài huy chương vàng. Cùng với việc không quy định thời gian xét tặng danh hiệu NSND kể từ khi đạt danh hiệu NSƯT dẫn đến thực trạng là nghệ sĩ vừa có danh hiệu xong qua 2 cuộc thi nữa là đủ lên NSND. Vì thế xuất hiện những diễn viên rất trẻ chưa thực sự cống hiến nhiều, tài năng chưa đủ sức thấm sâu mà đã đạt tầm NSND vì quá nhiều huy chương. “Đây tạo ra những giá trị hão huyền, không có thực mà báo chí và khán giả đã lên tiếng nhiều, không ủng hộ” – NSND Giang Mạnh Hà nói.

NSND Giang Mạnh Hà cho rằng đối với danh hiệu NSND càng phải khắt khe hơn, người nghệ sĩ không chỉ có tài năng vượt trội mà còn phải có sức ảnh hưởng đến công chúng. Vì thế, không nên đặc cách cũng như quy đổi huy chương đối với danh hiệu NSND. 

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy cho biết, sau Hội nghị, Bộ sẽ triển khai những buổi tập huấn, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cơ sở về việc quan tâm đến tất cả các lĩnh vực, không để nghệ sĩ bị thiệt thòi. Đồng thời, Nghị định mới phải tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nghệ sĩ tham gia xét tặng danh hiệu nhưng vẫn phải đảm bảo tính nguyên tắc, tuân thủ quy định pháp luật chứ không dễ dãi, buông lỏng. Trong đó, cũng cụ thể hóa các tiêu chí về trường hợp đặc biệt, quan tâm các ngành đặc thù (giao hưởng, xiếc, ảo thuật…)…