Làm hết sức trong phần việc của mình
Chia sẻ về quá trình điều trị cho bệnh nhân 91, PGS.TS.BS Phạm Thị Ngọc Thảo, Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bệnh nhân có 65 ngày điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM, trong đó đã được ECMO hỗ trợ 43 ngày (do Bệnh viện Chợ Rẫy hỗ trợ thực hiện). Ngoài ECMO bệnh nhân còn được lọc máu, mở khí quản, hồi sức huyết động, hồi sức hô hấp. Trong thời gian này, phổi diễn tiến nặng do virus SARS – CoV – 2 gây tổn thương nhiều, có lúc chỉ còn 10% phổi hoạt động. Có thời gian, biến cố xảy ra mỗi ngày, có ngày xảy ra nhiều biến cố cùng 1 lúc với bệnh nhân. Để cứu chữa cho bệnh nhân, các bác sĩ đã làm hết sức trong phần việc của mình với tâm thế “còn nước còn tát”.
Trong khi đó bệnh nhân còn kháng Heparin, gây ra hội chứng giảm tiểu cầu (HIT). HIT trên bệnh nhân ECMO và COVID – 19 khá đặc biệt, y văn thế giới không có nhiều ca như vậy. PGS.TS Phạm Thị Ngọc Thảo cho biết, khi chạy ECMO cho bệnh nhân 91, màng ECMO đông liên tục phải thay màng ECMO nhiều lần. Trong 57 ngày làm ECMO, phải thay đến 7 màng. Đây là trường hợp khá đặc biệt. Trong khi đó kỹ thuật thay màng phải có êkip hồi sức điêu luyện vì phải thay trong thời gian ngắn, kỹ thuật hoàn chỉnh mới làm được.
Một trong những vấn đề đáng ngại khác với bệnh nhân là về miễn dịch, bệnh nhân mắc hội chứng “cơn bão cytokine” - hệ miễn dịch phản ứng thái quá giải phóng nhiều cytokine chống lại cơ thể thay vì bảo vệ. Thử cytokine ở bệnh nhân 91 là rất cao, cao hơn so với nhiều bệnh nhân khác.
Để điều trị cho bệnh nhân, các bác sĩ liên tục theo dõi phác đồ của thế giới, cập nhật hàng ngày. Có những bộ phận đọc tài liệu xuyên ngày đêm. Các bác sĩ đã tạo nhóm viber để thuận lợi trong việc trao đổi với nhau.
Khi bệnh nhân được đưa qua Bệnh viện Chợ Rẫy, nhiệm vụ làm sao phải cai được ECMO, máy thở, rút nội khí quản. Các bác sĩ có phân vân trước nhiệm vụ tưởng chừng “bất khả thi” vì khi đó phổi của bệnh nhân chỉ có 20% hoạt động, miễn dịch kém….
Bác sĩ Phạm Thị Ngọc Thảo kể, thời điểm giảm an thần thì bệnh nhân tỉnh. Khi bệnh nhân mới tỉnh đã không biết quá trình điều trị của mình. Khi bệnh nhân liên lạc qua điện thoại với bạn của mình thì mới được nghe bạn bè tường thuật lại quá trình.
“Khi điều trị, không phân biệt bệnh nhân là ai, là người nước ngoài hay người Việt Nam mà ai có bệnh thì bác sĩ phải nỗ lực cứu chữa, trên tâm thế điều trị hết tâm sức, theo phác đồ. Toàn bộ các kỹ thuật cao đã được triển khai để cứu chữa cho bệnh nhân”. – PGS.TS Phạm Thị Ngọc Thảo cho biết.
Trong thời gian điều trị cho bệnh nhân 91 có 4-5 loại thuốc chưa từng được sử dụng tại Việt Nam. Trong 10 ngày đợi thuốc từ nước ngoài về, e-kíp điều trị như “đi xiếc trên dây” khi phải quyết định điều chỉnh loại thuốc thay thế để bệnh nhân không bị ngưng tim hoặc xuất huyết, giữ sự sống cho bệnh nhân.
Bệnh nhân 91 đã có những bước phục hồi nhanh chóng trong những ngày qua. 85% phổi đã được hồi phục
Bác sĩ Trần Thanh Linh, Phó Trưởng Khoa Hồi sức tích cực (ICU), Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, việc chuyển bệnh nhân sang Bệnh viện Chợ Rẫy cũng là tình huống căng thẳng do bệnh nhân thời điểm đó vẫn phụ thuộc vào ECMO, máy thở, bệnh nhân vẫn nằm im. Quãng đường giữa hai bệnh viện không xa nhưng rất vất vả, nếu không tính kỹ, phương tiện không đầy đủ thì cũng nguy hiểm. Xe cứu thương làm sao về đến bệnh viện an toàn là khá căng thẳng. Trong tuần đầu tiên, bệnh nhân hoàn toàn phụ thuộc ECMO. Các bộ phận ICU, vật lí trị liệu, huyết học, dinh dưỡng, nhiễm… thành lập nhiều nhóm để tìm ra phương án tốt nhất cho bệnh nhân.
Theo Bác sĩ Trần Thanh Linh, việc cai ECMO cũng là quyết định “cân não” vì nếu cai thất bại phải đặt ECMO trở lại thì không còn mạch máu để đặt canuyn. Mỗi ngày điều chỉnh từng chút, khi thấy khả quan mới quyết định cai. Đến ngày 12/6, bệnh nhận được cai máy thở hoàn toàn, rút canuyn, bệnh nhân nói được lời đầu tiên.
Theo PGS.TS Phạm Thị Ngọc Thảo, đến 22/6, bệnh nhân 91 đã tỉnh, tiếp xúc tốt, giao tiếp lời nói tốt, tự thở, các hoạt động cung cấp oxy giảm thiểu tối đa, ban ngày không còn thở oxy, ban đêm thở oxy 0,5l/phút. Tình trạng phổi hồi phục, không suy hô hấp, chụp CT ngực cho thấy 85% phổi đã được hồi phục. Tim trên kết quả siêu âm tốt, gan, thận đã bình thường. Xét nghiệm sinh hóa, các chức năng đều bình thường, dấu hiệu nhiễm trùng không còn. Cùng với đó, bệnh nhân có sức cơ tốt, tay cầm nắm tự ăn, viết, sử dụng điện thoại tinh tế, có thể nhắn tin, viết bảng. Cơ chân hồi phục khá, có thể co chân bình thường và đang tiếp tục được tập vật lý trị liệu
PGS.TS Phạm Thị Ngọc Thảo cho biết thêm, bệnh nhân 91 đã âm tính với virus SARS – CoV – 2 từ 7/5 đến nay. Có những thời điểm nguy hiểm, tưởng chừng bệnh nhân sẽ không vượt qua được và tới thời điểm này bệnh nhân có thể đứng lên, đi lại, ăn uống. Biến chứng ECMO đối với bệnh nhân 91 đã ở mức tối thiểu.
Đại diện ICU cho biết, đến thời điểm này, bệnh nhân đã thoải mái hơn. Bệnh nhân đã có thể cạo râu được, hai tay bình thường, đánh răng, tự ăn. Sức cơ chân đạt 4/5, có thể nhích từng bước dựa vào khung. Với sự hỗ trợ của nhân viên y tế, bệnh nhân có thể bước đi, nhấc chân khỏi mặt phẳng.
Được biết, bệnh nhân 91 đã được Hội chẩn Quốc gia do Tiểu ban Điều trị tổ chức chiều ngày 22/6. Theo kết luận của buổi hội chẩn, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, tiếp tục nằm tại ICU, nhưng chuyển sang giai đoạn phục hồi chức năng tích cực, ổn định tâm lý cho đến khi đạt các chỉ số an toàn cho người bệnh, và đảm bảo các điều kiện về tiếp nhận bệnh nhân mới có thể cho xuất viện.