Tham gia cùng đoàn có các ĐBQH: Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Lệ; Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương Dương Văn Thăng; Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Đỗ Đức Hiển; Chánh án Tòa án Nhân dân TP Lê Thanh Phong; Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức; Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ TP Nguyễn Trần Phượng Trân; Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP Trần Thị Diệu Thuý và Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Trần Anh Tuấn.

Nguồn vốn ODA vẫn còn chiếm tỷ trọng thấp

Báo cáo với đoàn giám sát, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Trần Anh Tuấn cho biết, trong giai đoạn 2016-2020, TP theo dõi 19 dự án ODA đang triển khai thực hiện với tổng vốn đầu tư hơn 123.274 tỷ đồng, trong đó vốn ODA hơn 103.460 tỷ đồng và vốn đối ứng hơn 19.813 tỷ đồng…

Đồng chí Văn Thị Bạch Tuyết phát biểu tại buổi giám sát

Theo đồng chí Trần Anh Tuấn, việc sử dụng ODA trong thời gian qua có hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu, hỗ trợ tích cực cho quá trình phát triển kinh tế, xã hội của TP. “Tuy nhiên, so với nhu cầu về cơ sở hạ tầng kỹ thuật và kinh tế cho một TP trung tâm khu vực cần phải giải quyết nhiều vấn đề bức thiết liên quan đến phát triển giao thông đô thị; cải thiện môi trường; cấp nước, cải tạo mạng lưới điện; tăng cường trang thiết bị cho ngành y tế, giáo dục, dạy nghề, đổi mới công nghệ..., nguồn vốn ODA vẫn còn chiếm tỷ trọng thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu.” - đồng chí Trần Anh Tuấn cho hay.

Tại buổi giám sát, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Trần Anh Tuấn kiến nghị cần đẩy mạnh việc hoàn thiện các văn bản pháp lý, đổi mới trong quy trình và thủ tục quản lý các dự án ODA trên cơ sở kết hợp việc tham khảo những quy định của các nhà tài trợ, đặc biệt là các thủ tục liên quan đến công tác đấu thầu, bồi thường tái định cư, quản lý tài chính của các chương trình, dự án...; đồng thời kiến nghị các bộ, ngành Trung ương tiếp tục hỗ trợ TP trong việc vận động nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ cho các dự án ưu tiên đầu tư vào lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông và môi trường có quy mô đầu tư lớn; TP cần được Chính phủ phân cấp, ủy quyền một số quyền quyết định và chịu trách nhiệm toàn diện trong quá trình quản lý và điều hành nhằm rút ngắn thời gian thực hiện dự án.

Đồng chí Nguyễn Thị Lệ phát biểu tại buổi giám sát

Giám sát tại Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP, đồng chí Bùi Xuân Cường, Trưởng ban Quản lý Đường sắt đô thị TP cho biết, các dự án đường sắt đô thị có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn nhưng lợi nhuận thu được không cao nên khó có khả năng thu hút đầu tư của khu vực tư nhân hoặc sử dụng các nguồn vốn vay thương mại. Do đó, nguồn vốn ODA và vay ưu đãi khác của các nhà tài trợ cho các Dự án đường sắt đô thị là nguồn vốn quan trọng trong bối cảnh nguồn lực đầu tư trong nước có hạn. Trong quá trình chuẩn bị đầu tư, các quy định pháp luật về: thu hút, quản lý và sử dụng vốn ODA; đầu tư xây dựng... đã có sự thay đổi liên tục gây khó khăn trong việc áp dụng các quy định dẫn đến việc phải điều chỉnh hoặc thực hiện lại các thủ tục liên quan mất nhiều thời gian và tốn kém. Đồng thời, do thời gian chuẩn bị dự án kéo dài, số vốn cam kết của các nhà tài trợ khó đảm bảo; việc tính toán chi phí đầu tư cho dự án sẽ rất khó khăn do có nhiều thay đổi biến động và trượt giá dẫn đến “đội vốn” qua các bước thực hiện.

Bên cạnh đó, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và di dời các công trình tiện ích ngầm gặp nhiều khó khăn là nguyên nhân chính làm chậm bàn giao mặt bằng dẫn đến phát sinh chi phí đền bù, nhà thầu đề nghị phát sinh nhiều chi phí khác ảnh hưởng đến cam kết nhà tài trợ.

Đồng chí Bùi Xuân Cường kiến nghị Chính phủ, bộ, ngành liên quan xem xét, quan tâm hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực đường sắt đô thị, cụ thể như: thể chế, chính sách đầu tư theo hình thức PPP; khung chính sách đền bù đối với các dự án đường sắt đô thị có sử dụng nguồn vốn vay ODA, nguồn vốn đối tác công tư PPP; tiêu chuẩn kỹ thuật; các quy định về vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị…

Cần có giải pháp để sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA

Tại giám sát, Phó Ban đô thị HĐND TPHCM Huỳnh Hồng Thanh cho rằng việc sử dụng vốn vay ODA nếu không cẩn thận thì TP sẽ phải chịu thiệt. Theo đồng chí Huỳnh Hồng Thanh, khác với các dự án đầu tư công, dự án sử dụng vốn vay ODA trước khi trình cho TP phê duyệt thì phải trình cho nhà tài trợ xem xét, điều này dẫn tới thời gian kéo dài. “Nếu dự án đi vào hoạt động chậm thì TP phải chịu lãi vay dù việc chậm không phải do TP, mà do chuyên gia, nhà tài trợ.”- đồng chí Huỳnh Hồng Thanh nhấn mạnh.

Đồng chí Bùi Xuân Cường báo cáo tại buổi giám sát

Đồng chí Huỳnh Hồng Thanh cho rằng TP phải lưu ý khi triển khai dự án, nếu chậm giao mặt bằng, nhà thầu cứ làm nhưng họ vẫn tính lãi phần chậm mặt bằng, dù mặt bằng đó chưa ảnh hưởng đến việc thi công của họ… Do vậy, TP cần có một cơ quan quản lý, nhạc trưởng cho các dự án đặc biệt quan trọng để xử lý các vướng mắc, khó khăn.

Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Lệ đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư TP cần thông tin thêm các dự án ODA chậm tiến độ và các dự án phải gia hạn thời gian. Đồng thời, các dự án phải thay đổi thiết kế, quy mô, nguyên nhân thay đổi, quy trình thay đổi đúng quy định của pháp luật;… Bên cạnh đó, cần kiểm soát chất lượng văn bản hồ sơ dự án ODA, trách nhiệm của cơ quan, đơn vị nào và văn kiện dự án nào không đạt yêu cầu.

Đối với dự án “Giảm thất thoát nước; tăng cường, mở rộng mạng lưới cấp nước và tăng cường thể chế cho Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn giai đoạn 2011 – 2015”, đồng chí  Nguyễn Thị Lệ yêu cầu Tổng Công ty cấp nước Sài Gòn cho biết dự án khi nào hoàn thành. Dự án này sẽ đi về đâu, bao giờ thực hiện xong.

Đối với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP, đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề nghị làm rõ dự án cải thiện môi trường nước khu vực kênh Tàu Hủ - Bến Nghé - Đôi - Tẻ giai đoạn 2 phải điều chỉnh 4 lần và sau 16 năm mới chỉ đạt 86,78%.

Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Trần Anh Tuấn báo cáo tại buổi giám sát

Riêng dự án phát triển giao thông xanh, sau 2 lần điều chỉnh dự án, dự kiến hoàn thành vào năm 2023 nhưng nay mới dừng ở giai đoạn thiết kế, đồng chí Nguyễn Thị Lệ cho rằng dự án này quá chậm tiến độ.

Kết luận tại buổi giám sát, đồng chí Văn Thị Bạch Tuyết cho rằng các dự án ODA hoàn thành sẽ góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế xã hội, an sinh xã hội của TP, nhất là khi nguồn vốn đầu tư phát triển của TP cũng hạn chế. Do đó, TP cần có những giải pháp để sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA này, không để lãng phí. “Cử tri rất quan tâm đến chuyện sử dụng vốn vay của TP: hiệu quả kinh tế xã hội và phục vụ người dân, đồng thời số nợ sẽ tăng như thế nào trong tương lai. Đặc biệt, việc điều chỉnh dự án nhiều lần, tăng tổng mức đầu tư, người dân TPHCM rất quan tâm, bày tỏ sự lo ngại.”- đồng chí Văn Thị Bạch Tuyết nhấn mạnh.

Đồng chí Văn Thị Bạch Tuyết đề nghị các sở ngành chủ động tham mưu UBND TP trong vấn đề sử dụng vốn vay ODA. Đối với chủ đầu tư cần chủ động trong tham mưu và phối hợp giải quyết kịp thời các vướng mắc nhằm đảm bảo tiến độ. Đồng chí cũng cho biết, Đoàn ĐBQH TP sẽ kiến nghị Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội trong quá trình thực hiện nhiệm vụ có nghiên cứu hỗ trợ TPHCM và các địa phương khác trong việc sử dụng vốn vay ODA…