Những mùa đông không còn lạnh giá

Nhớ lại hơn ba mươi năm trước được sang Nga du học, NSƯT Công Ninh cho biết, khi đó tôi là một học sinh nhà nghèo đã từng có thời gian phải tạm ngừng việc học, hệt như giấc mơ bước ra từ câu chuyện cổ tích. Xứ sở Bạch Dương xinh đẹp hơn rất nhiều so với suy nghĩ của tôi lúc bấy giờ. Khi cảm giác choáng ngợp vì hạnh phúc qua đi, những lo lắng, âu lo lại ùa về. Dù đã chuẩn bị tâm lý nhưng tôi vẫn khó tránh khỏi cảm giác ngỡ ngàng, lúng túng khi phải lần lượt “chạm” vào những sự khác biệt từ môi trường sống, thời tiết đến văn hoá, ngôn ngữ… Vốn nhút nhát và sống khép kín, môi trường mới bên cạnh những “người lạ” càng khiến tôi ngại giao tiếp và sống thu mình hơn.

“Khác với suy nghĩ của tôi, những người bạn Nga mà tôi được tiếp xúc, làm việc chung rất cởi mở và sống chan hoà. Dường như hiểu tâm trạng của những du học sinh, họ luôn là người chủ động “kéo” tôi hòa mình vào tập thể để giúp tôi xóa dần mọi khoảng cách vô hình. Cũng chẳng nhớ từ bao giờ, tôi được “cuốn” vào sự cởi mở đó, trở nên mạnh mẽ và bớt dần cảm giác mình đang phải sống xa nhà” - NSƯT Công Ninh chia sẻ.

Ký ức như ùa về, NSƯT Công Ninh xúc động nhớ lại: Có rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ từ thầy cô, bạn bè là người bản xứ mà khó có thể kể hết thành lời. Chỉ biết rằng, mọi sự ân cần, chăm sóc đó như những “liệu pháp” tinh thần, để du học sinh Việt Nam chúng tôi luôn cảm thấy như nơi đây là ngôi nhà thứ hai của mình; để thấy lòng mình thật ấm áp, hạnh phúc, ngay cả trong mùa đông giá rét của nước Nga.

“Bao nhiêu năm trôi qua, tôi vẫn không thể quên được sự tận tuỵ, kiên nhẫn của các giảng viên người Nga. Thời gian mới sang, rào cản về ngôn ngữ khiến những du học sinh Việt Nam khá chật vật để bắt kịp bài giảng trong các giờ học. Chưa bao giờ tôi nhìn thấy hoặc cảm nhận được bất kỳ một sự khó chịu nào trong ánh mắt, thái độ của các giảng viên hoặc các bạn học cùng lớp là người bản xứ. Giảng viên sẵn sàng giải thích lại cặn kẽ hơn những gì chúng tôi chưa hiểu cho đến khi chúng tôi thực sự thông suốt vấn đề” - NSƯT Công Ninh xúc động nhớ lại.

Cũng theo NSƯT Công Ninh, du học sinh Việt Nam luôn được tạo điều kiện tốt nhất trong suốt thời gian theo học tại Nga. Đặc biệt, trong thời gian đầu, khi vẫn còn những khó khăn nhất định trong ngôn ngữ, nhà trường còn sắp xếp cả đội ngũ hỗ trợ cho nhóm du học sinh Việt Nam trong các buổi học. Họ luôn có mặt trong các giờ học để kịp thời giải thích lại những điều sinh viên Việt Nam chưa hiểu rõ… Ngỡ ngàng, xa lạ ban đầu qua đi nhanh chóng, du học sinh Việt Nam chỉ còn một nhiệm vụ duy nhất: cố gắng nạp thật nhiều kiến thức, vốn sống… để mang tất cả những điều đó về lại quê nhà.

Những kiến thức không nằm trên sách vở

Trong suốt gần ba mươi năm qua, ngoài kiến thức, điều quan trọng nhất mà NSƯT Công Ninh cho biết, chính là học được từ phương pháp làm việc, giảng dạy từ các giảng viên người Nga. Đó là cách khuyến khích sinh viên tự do sáng tạo và tiếp nhận những sáng tạo của sinh viên.  Phương pháp giảng dạy này hình thành sự tương tác mật thiết giữa thầy và trò. Giờ lên lớp vì vậy luôn tạo được sự thú vị đặc biệt và không bao giờ bị cũ mòn, nhàm chán hay lặp lại.

Cũng chính phương pháp làm việc này đã trở thành nguyên tắc làm việc của NSƯT Công Ninh trong suốt gần ba mươi năm nay, kể từ khi trở về Việt Nam làm công tác dàn dựng và giảng dạy. “Trong dàn dựng, tôi sẽ để các diễn viên tự do sáng tạo theo tư duy, cảm nhận và kỹ năng, khả năng của mình. Trên những đường nét cơ bản đó, tôi sẽ lược bỏ những chi tiết chưa hợp lý và phát huy tối đa thế mạnh của từng diễn viên khi hoá thân vào nhân vật” - NSƯT Công Ninh cho biết.

Cũng theo NSƯT Công Ninh, công tác giảng dạy đòi hỏi sự tinh tế cao hơn.  Áp dụng phương pháp nắm bắt tâm lý của từng sinh viên để có sự truyền tải phù hợp như thời được học ở Nga, NSƯT Công Ninh đã dạy học trò là dạy theo phương pháp mở. “Tôi chỉ hướng dẫn phương pháp, còn sáng tạo là phần tư duy của các em. Chính cách giảng dạy học được từ các giảng viên Nga đã giúp tôi có được những thành công đáng mừng trong công tác giảng dạy. Nhiều học sinh của tôi trở thành những tên tuổi nổi tiếng, nhưng mỗi gương mặt là một cá tính khác biệt trong nghệ thuật, các em không bị là bản sao của bất kỳ ai khác, kể cả giảng viên của mình” - NSƯT Công Ninh nhấn mạnh.

Sau 30 năm, cũng nhờ phương pháp dạy học mở, NSƯT Công Ninh lại được học hỏi rất nhiều từ chính các học sinh của mình. Mỗi cá nhân sẽ có tư duy, cảm xúc và suy nghĩ khác biệt; mỗi thế hệ diễn viên sẽ lại có thêm sự khác biệt mang yếu tố “thời đại”,  nên sự sáng tạo rất đa đạng. NSƯT Công Ninh như được trang bị thêm cho mình những tư duy mới và “cập nhật” cuộc sống từ chính những sáng tạo đó của sinh viên.

Cũng theo NSƯT Công Ninh, còn một bài học quan trọng khác mà nghệ sĩ luôn nói với các sinh viên của mình: Thành công hay thất bại không thể tin vào sự may rủi. Mọi việc phải có sự chuẩn bị chu đáo với kế hoạch rõ ràng, cụ thể. Đó cũng là tư duy, là sự thay đổi trong cách nghĩ, cách làm mà tôi có được khi học tập ở Nga.