Đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng Đông Nam bộ

Phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết, TPHCM nhất quán quan điểm mở rộng liên kết vùng để phát huy tiềm năng, thế mạnh của các địa phương phục vụ cho sự phát triển chung của đất nước. Đồng thời mở rộng không gian đô thị, không gian phát triển kinh tế - xã hội của TP, thể hiện vai trò, trách nhiệm, vì cả nước, cùng cả nước của một trung tâm kinh tế, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, y tế của vùng và cả nước.

Đồng chí Phan Văn Mãi cũng đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng Đông Nam bộ. Trong đó, về công tác lập quy hoạch TPHCM với vai trò là trung tâm của vùng gắn với định hướng kết nối đô thị, kết cấu hạ tầng, thúc đẩy liên kết vùng và nội vùng. Riêng về liên kết vùng, quy hoạch TPHCM có vai trò đầu tàu kết nối nguồn lực trong vùng, hỗ trợ chức năng đang là thế mạnh của các địa phương, phát triển các hành lang chiến lược, các cực tăng trưởng kinh tế trong vùng… Dựa trên các yếu tố đặc thù vùng, đặc biệt là thuận lợi về vị trí trung tâm, quy hoạch TP có vai trò tích hợp, thống nhất cho hạ tầng giao thông vùng, các chức năng nòng cốt nhằm thúc đẩy, phân bổ hài hòa các khu vực công nghiệp, dịch vụ, kể cả nông nghiệp; tối đa hóa khả năng kết nối với các tỉnh lân cận và tạo ra cơ sở hạ tầng phục vụ không chỉ cho TPHCM mà còn cho sự phát triển tiềm năng của các khu vực xung quanh.

Tiến sĩ Trần Du Lịch phát biểu tại Hội nghị.

Đồng chí Phan Văn Mãi đề xuất thành lập quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng được hình thành từ vốn ngân sách nhà nước (bao gồm ngân sách Trung ương và các địa phương), nguồn xã hội hóa và các nguồn khác. Quỹ có nhiệm vụ đầu tư, đảm bảo nguồn vốn cho các dự án trọng điểm mang tính liên kết vùng. Cùng với đó là thành lập trung tâm kiểm soát bệnh tật vùng và xây dựng bệnh viện tuyến cuối của vùng. Việc này nhằm hình thành chuỗi liên kết các hệ thống y tế chất lượng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội vùng và góp phần giảm quá tải cho các bệnh viện TP. Đồng thời, thành lập trung tâm chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo của vùng, quốc gia. Xây dựng trung tâm cơ sở dữ liệu về quy hoạch và kinh tế - xã hội vùng.

Đề xuất các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội vùng Đông Nam bộ, Tiến sĩ Trần Du Lịch cho rằng, hiện nay chưa có quy hoạch vùng và các địa phương trong vùng đang quy hoạch kinh tế – xã hội. Vì vậy, cần điều phối để quy hoạch các địa phương theo tổng thể định hướng quy hoạch vùng. Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, chính sách phát triển giao thông theo mô hình TOD (mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) được nêu trong Nghị quyết 98/2023/QH15 thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, nên được áp dụng hệ thống giao thông trong vùng hiện đang làm. Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị có nêu vấn đề mở rộng cơ chế phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong vùng. Vì vậy, cần xem xét, nội dung nào có thể mở rộng cho các địa phương vùng Đông Nam bộ vận dụng Nghị quyết 98 của Quốc hội.

Đồng chí Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại Hội nghị.

Kết nối TPHCM với các cửa ngõ, các đầu mối giao thông quan trọng

Ở lĩnh vực giao thông, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Nguyễn Văn Thắng cho biết, để triển khai Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đông Nam bộ nhanh, bền vững, phát huy cao nhất tiềm năng, lợi thế vùng và từng bước khắc phục các tồn tại, hạn chế trong thời gian qua, Bộ Giao thông Vận tải đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp. Trong đó, có các giải pháp về phát triển đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, hàng hải, hàng không, phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng logistics.

Riêng về phát triển đường bộ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết sẽ tập trung hoàn thiện đầu tư các tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam, cao tốc nối TPHCM với các cửa ngõ, các đầu mối giao thông quan trọng và các đường vành đai thuộc khu vực TPHCM gồm: hoàn thành đường Vành đai 3, Vành đai 4, Bến Lức - Long Thành, TPHCM - Mộc Bài, TPHCM - Chơn Thành, Biên Hòa - Vũng Tàu, Dầu Giây - Liên Khương, Gò Dầu - Xa Mát, Chơn Thành - Đức  Hòa, Chơn Thành - Gia Nghĩa. Tiếp tục đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây, TPHCM - Trung Lương - Mỹ Thuận theo quy hoạch. Về đường sắt, nâng cấp tuyến đường sắt Bắc - Nam và khu đầu mối TPHCM hiện có để nâng cao hiệu quả khai thác đường sắt. Tiếp tục đầu tư đưa vào khai thác các tuyến đường sắt đô thị TPHCM; nghiên cứu sớm đầu tư tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu nối TPHCM, Đồng Nai với TP Vũng Tàu ra cảng Cái Mép - Thị Vải, tuyến đường sắt TPHCM - Cần Thơ. Về hàng hải, tiếp tục hiện đại hóa cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải thành cảng quốc tế trung chuyển lớn, tầm cỡ khu vực châu Á và quốc tế; xúc tiến xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ.

Đồng chí Đặng Quốc Khánh phát biểu tại Hội nghị.

Đồng chí Nguyễn Văn Thắng đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cần triển khai nhằm thu hút nguồn lực xây dựng mạng lưới giao thông vùng Đông Nam bộ. Trong đó, nghiên cứu đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù có tính đột phá, vượt trội để đẩy mạnh phát triển vùng Đông Nam bộ, thúc đẩy liên kết vùng tương tự như một số cơ chế, chính sách thí điểm của TPHCM đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 98/2023/QH15, trong đó tập trung vào một số cơ chế như: thực hiện phân cấp, phân quyền triệt để cho các địa phương có năng lực kinh nghiệm thực hiện đầu tư kết cấu hạ tầng liên vùng, nhằm chủ động huy động, sử dụng các nguồn lực của địa phương, đi đôi với tăng cường kiểm tra, giám sát và bố trí nguồn lực phù hợp. Xây dựng các cơ chế, chính sách tăng tính hấp dẫn và hiệu quả đầu tư của các dự án PPP.

Đề xuất một số giải pháp xử lý các vấn đề về ô nhiễm môi trường, ngập úng và thích ứng với biến đổi khí hậu vùng Đông Nam bộ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên – Môi trường Đặng Quốc Khánh đề xuất, các địa phương cần phát triển kinh tế theo hướng sinh thái, tuần hoàn, tăng trưởng xanh, kinh tế xanh, kinh tế các-bon thấp, thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững; chuyển đổi nhanh sang mô hình kinh tế tăng trưởng dựa trên tăng năng suất, tiến bộ khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, sử dụng hiệu quả tài nguyên, hướng tới đạt được mục tiêu kép về tăng trưởng kinh tế đồng thời giảm ô nhiễm, suy thoái môi trường. Đồng thời, đẩy mạnh phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, xử lý rác thải, chất thải, nước thải đạt chuẩn môi trường gắn với các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.