Tại Mỹ, ngày 17/5/2023, bang Montana đã ban hành luật cấm sử dụng TikTok trên toàn khu vực, trở thành tiểu bang đầu tiên của Mỹ áp lệnh cấm đối với ứng dụng video ngắn phổ biến thuộc sở hữu của Công ty ByteDance (Trung Quốc). Lệnh cấm có hiệu lực từ ngày 1/1/2024. Nếu vi phạm lệnh cấm, TikTok có thể đối mặt các khoản phạt cho mỗi lần vi phạm và phạt bổ sung 10.000 USD/ngày. Về phía Apple và Google, 2 công ty của Mỹ này cũng sẽ bị phạt 10.000 USD/vi phạm/ngày nếu ứng dụng TikTok được tải xuống từ cửa hàng ứng dụng của họ.

Hồi tháng 2/2023, Ủy ban Bầu cử Thái Lan (ECT) đã ký thỏa thuận hợp tác với TikTok để phổ biến thông tin chính xác về cuộc bầu cử tại nước này. Theo đó, một trung tâm thông tin bầu cử sẽ được thiết lập trên TikTok để xử lý tất cả thông tin sai lệch trên nền tảng này trong quá trình bầu cử và vận động tranh cử cho mỗi đảng phái chính trị tại Thái Lan. Nội dung thỏa thuận còn bao gồm việc phát triển quy trình lọc thông tin sai lệch và phản thông tin, bao gồm cả những lời vu khống vi phạm Đạo luật Bầu cử, trên nền tảng TikTok. Ngoài TikTok, ECT hợp tác với Facebook và Google để chống tin giả.

Trước đó, vào tháng 5/2021, Cơ quan giám sát thông tin Nga Roskomnadzor thông báo Facebook, Twitter và các mạng xã hội khác phải đặt cơ sở dữ liệu về người dùng Nga trên lãnh thổ nước này trước ngày 1/7/2021 nếu không sẽ bị phạt lên tới 18 triệu ruble (245.100 USD). Hồi tháng 4, Hiệp hội Người dùng mạng xã hội và tin nhắn Nga yêu cầu Roskomnadzor kiểm tra vụ việc Facebook để rò rỉ dữ liệu cá nhân của 533 triệu người dùng, trong đó có 10 triệu người dùng Nga. Nga siết chặt các quy định với nhiều tập đoàn công nghệ và mạng xã hội. Ngày 25/5/2021 Google và Facebook đã bị phạt vì không xóa nội dung bị cấm tại Nga, trong khi Twitter bị phạt giảm tốc độ đường truyền kể từ tháng 3/2021…

Như vậy, việc các dịch vụ mạng xã hội xuyên biên giới muốn tồn tại và phát triển ở một quốc gia bất kỳ là đều phải tuân thủ các quy định của quốc gia đó. Trong thời đại mà internet đã và đang xóa nhòa biên giới giữa các quốc gia, kéo các dân tộc lại gần hơn, tăng cường sự giao thoa văn hóa thì việc các mạng xã hội đa quốc gia phải tạo ra các phiên bản để phù hợp với các quy định của từng nước, từng nhóm người dùng theo các điều kiện về luật pháp, văn hóa, tập quán, tôn giáo... là tất yếu. Nếu không “nhập gia tùy tục” các mạng xã hội sẽ không thể tồn tại ở nơi đó và sẽ sớm bị loại bỏ khỏi các cộng đồng.

Trong bối cảnh đó, tại Việt Nam, TikTok cần phải ngăn người dùng đăng các thông tin xuyên tạc chống phá Đảng và Nhà nước, phải có các biện pháp bảo vệ trẻ em, đồng thời ngưng lưu trữ các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam trên các máy chủ, trong đó có tin giả, thông tin xuyên tạc, kích động bạo lực, kích động tệ nạn xã hội, thông tin có hại cho trẻ em... Ngoài ra, mạng xã hội này cũng được yêu cầu phải gỡ bỏ các nội dung vi phạm, có cách làm để ngăn nội dung vi phạm được đăng lại, không được phép dùng thuật toán để tạo xu hướng (trend) hay đề xuất các nội dung vi phạm cho người dùng, cấm tuyệt đối quảng cáo chính trị chống đối Đảng và Nhà nước Việt Nam và hạn chế tin giả, tin xấu, độc... Những yêu cầu này được Bộ Thông tin và Truyền thông đưa ra tại buổi họp báo thường kỳ tháng 10 hôm 5/10/2023 để công bố kết luận thanh tra toàn diện hoạt động của TikTok tại Việt Nam. Trước đó, Bộ Thông tin và Truyền thông đã khẳng định TikTok có nhiều vi phạm pháp luật Việt Nam chỉ sau 4 năm hoạt động.

Để ngăn chặn các thông tin xấu, độc, phía Việt Nam cũng đã yêu cầu TikTok phải có nhiều cách kiểm duyệt tốt hơn, nhất là đối với phát trực tuyến (livestream). Với các nội dung có bản quyền, TikTok phải có thỏa thuận với các cơ quan báo chí Việt Nam khi chia sẻ tin tức theo đúng pháp luật Việt Nam. Đối với những người sáng tạo nội dung và những người có ảnh hưởng trên TikTok, mạng xã hội này phải phối hợp chặt chẽ với Bộ Thông tin và Truyền thông và các cơ quan có liên quan để quản lý, tránh đưa thông tin không phù hợp, gây hậu quả xấu đến đời sống xã hội và dư luận…

Hồi tháng 3/2023, Công ty Truyền thông MMS Việt Nam bị phạt 15 triệu đồng do đặt quảng cáo của các nhãn hàng vào các kênh mạng xã hội YouTube ViệtxxKTV và Chính sựxx có nội dung vi phạm pháp luật. (Ảnh: vietnamnet.vn)

Chính thức có mặt tại Việt Nam vào tháng 4/2019, nền tảng video ngắn TikTok đã nhanh chóng được đông đảo thanh thiếu niên Việt Nam sử dụng. Đến đầu năm nay, Việt Nam đứng thứ 6 thế giới về số người dùng TikTok với gần 50 triệu người sử dụng. Với các video ngắn khổ dọc, TikTok khá dễ sử dụng, cả trong tạo dựng các clip và đăng tải các clip đó, cũng như dễ thực hiện các tương tác, nên được nhiều người chọn lựa thay cho một số nền tảng giải trí khác trên môi trường internet. Từ đây, những câu chuyện đẹp, chuyện có ý nghĩa truyền cảm hứng, các video giới thiệu văn hóa, ẩm thực, âm nhạc truyền thống, học ngoại ngữ, giáo dục lịch sử… đã được lan tỏa khá rộng rãi. Ở góc độ tích cực, nếu người sử dụng có kỹ năng về mạng xã hội, có kiến thức về nhiều lĩnh vực, có bản lĩnh chính trị tốt… thì có thể sẽ tiếp nhận được nhiều điều bổ ích từ TikTok.

Tuy nhiên, TikTok lại là nền tảng mạng xã hội khá “bình dân” nên đông đảo người dùng có thể tiếp cận, từ đó những nội dung chưa hay, thậm chí sai trái, có thể len lỏi tác động đến không ít người. Hồi tháng 5/2023, Bộ Thông tin và Truyền thông đã chỉ ra ít nhất 6 sai phạm của TikTok, ngoài một số nội dung đã nêu ở trên, còn có những sai phạm khác như, sử dụng thuật toán phân phối nội dung tự động để tạo trend nhằm phát tán những nội dung giật tít, câu view, bất chấp đó là nội dung độc hại, phản cảm, gây ảnh hưởng xấu đến cộng đồng; không có biện pháp kiểm soát hiệu quả để ngăn chặn hoạt động buôn bán, quảng cáo hàng giả, hàng nhái…; không quản lý hoạt động của các idol TikTok, nhiều idol TikTok có xu hướng sản xuất những nội dung nhảm nhí, thiếu văn hóa để nhắm vào sự hiếu kỳ của người xem, thậm chí còn tạo trend để thu lời từ những nội dung này; không có biện pháp quản lý để người dùng tự ý sử dụng hình ảnh riêng tư, cá nhân của người khác để tung tin giả, hoặc bôi nhọ, xúc phạm người khác…

Với cách thức cho phép người dùng khá dễ dãi như thế, TikTok cũng đối mặt với làn sóng phản ứng từ nhiều cơ quan quản lý trên thế giới, liên quan tới vấn đề bảo mật dữ liệu, cũng như những nội dung độc hại, được cho là ảnh hưởng xấu tới tâm lý trẻ em.

Thời gian qua, các cơ quan chức năng của nước ta đã rất quyết liệt trong việc đấu tranh với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội xuyên biên giới để gỡ bỏ các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam, nhất là có liên quan đến yếu tố chống phá Đảng và Nhà nước ta. Đồng thời, chúng ta cũng dần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật để buộc các nhà cung cấp phải chấp nhận việc hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam thì phải tuân thủ pháp luật Việt Nam. Điều này hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế, với lợi ích chung của các doanh nghiệp cũng như của người sử dụng, bởi từ đó góp phần làm cho không gian mạng nói chung và môi trường các mạng xã hội nói riêng không còn bị vẩn đục, độc hại.