Với tinh thần nghiêm túc, khoa học, khách quan, các tác giả đã dành nhiều tình cảm sâu sắc, kính trọng đối với lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định. Từ những vai trò, vị trí, góc độ khác nhau, các bài viết đã phân tích làm rõ, khẳng định và đánh giá tầm vóc, ý nghĩa, sự mưu trí, quả cảm, vai trò to lớn của lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đặc biệt trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968; ghi nhận, tôn vinh những chiến công của lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định và những đóng góp to lớn của nhân dân Thành phố trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; đúc rút những bài học kinh nghiệm có giá trị lý luận, thực tiễn, gợi mở những vấn đề mới vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay
Cuộc Hội thảo lần này đã kế thừa một phần quan trọng thành quả nghiên cứu, tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nói chung, về Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 nói riêng; đặc biệt các sách, tài liệu, phim về lực lượng biệt động; tại Hội thảo này, chúng ta đã được đọc, được nghe nhiều tham luận và ý kiến phát biểu đánh giá sâu sắc, trung thực, khách quan và toàn diện; có giá trị cả về lý luận lẫn thực tiễn, tập trung làm nổi bật 3 vấn đề cơ bản sau:
Một là, Biệt động Sài Gòn - Gia Định, là đội quân sinh ra từ nhân dân, điển hình của lực lượng vũ trang nhân dân.
Một số tham luận đã nêu rõ lực lượng biệt động ra đời từ những ngày kháng chiến chống thực dân Pháp, trải qua nhiều hình thức tổ chức và tên gọi khác nhau, Lực lượng Biệt động đã có ba mươi năm tung hoành ngay tại trung tâm đầu não, sào huyệt của kẻ thù. Chiến đấu trong những tình thế khó khăn nhất, ngặt nghèo nhất. Trong suốt ba mươi năm ấy, những chiến sĩ Biệt động Thành đã không quản khó khăn, gian khổ, ác liệt, phát huy cao nhất tinh thần chủ động, sáng tạo trong chiến đấu, nâng cao hiệu quả sử dụng vũ khí, trang bị để tìm ra cách đánh phù hợp, hiệu quả, lập nên những chiến công vang dội.
Đặc biệt một số bài viết đã phân tích, trả lời cho câu hỏi “Biệt động Sài Gòn, họ là ai?”; Họ chính là lực lượng biệt động thuộc Quân khu Sài Gòn - Gia Định, họ là lực lượng thuộc các cánh của vùng ven, họ cũng là các đội vũ trang tuyên truyền của các ban, ngành, đoàn thể.
Các chiến sĩ biệt động và lực lượng tham gia công tác bảo đảm vốn xuất thân từ con em lao động, những anh đạp xe xích lô, những học sinh sinh viên, những tiểu thương, nghệ sĩ, công chức, mang trong mình khát vọng độc lập tự do, tự nguyện hiến dân cuộc sống của mình cho cách mạng. Tham gia vào biệt động tức là đối diện với cái chết, đối diện với tù ngục nhưng không hề có người nào đầu hàng giặc, một lòng sắt son theo con đường cách mạng mà Đảng và Bác Hồ kính yêu đã chọn.
Một số tham luận khác phân tích, khẳng định cội nguồn sức mạnh của Biệt động Sài Gòn - Gia Định, trước hết là kết quả của mưu trí, dũng cảm, tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh của cán bộ chiến sĩ biệt động, nhưng cội nguồn của nó là từ nhân dân và Đảng bộ Thành phố. Lực lượng võ trang biệt động Sài Gòn là con đẻ trực tiếp của chủ trương đúng đắn của Đảng bộ Sài Gòn - Gia Định theo phương châm 3 vùng chiến lược (vùng giải phóng, vùng ven, nội đô), trong đó biệt động là lực lượng võ trang chủ yếu hoạt động trong nội đô với lối đánh sở trường luôn biến hóa đạt hiệu quả cao. Biệt động Sài Gòn mang đặc trưng tiêu biểu của “bộ đội Cụ Hồ” với nguyên nghĩa của nó “từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu”. Biệt động Sài Gòn ra đời và phát triển từ các cơ sở, phong trào quần chúng với sự tham gia tự giác của mọi tầng lớp xã hội. Với đội ngũ đông đảo của công nhân, dân nghèo thành thị, lực lượng chiếm phần lớn thành phần cư dân Sài Gòn - Gia Định, luôn cần cù, giàu lòng nhân nghĩa, từng trải qua nhiều thế hệ chịu cảnh cơ cực của người dân nô lệ là nguồn nhân lực để xây dựng lực lượng biệt động, đồng thời là chỗ dựa vững chắc cho hoạt động thường xuyên của biệt động trong lòng địch. Người dân Sài Gòn dù xuất thân từ nhiều tầng lớp xã hội khác nhau, có quê quán khác nhau, song khi đã tham gia phong trào yêu nước, chấp nhận đứng vào trận tuyến chống quân thù thì họ sẵn sàng xả thân vì Thành phố.
Vấn đề cơ bản nổi bật thứ hai là, Biệt động Sài Gòn - Gia Định giáng đòn phủ đầu, gây nên cú “choáng đột ngột” cho kẻ xâm lược, đặc biệt trong Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968.
Rất nhiều tham luận đã khẳng định, là một bộ phận quan trọng của lực lượng vũ trang Sài Gòn - Gia Định, một lực lượng mang tính đặc biệt với kỹ thuật chiến đấu tinh nhuệ, được thừa kế và đúc kết, nâng lên thành nghệ thuật đỉnh cao độc đáo của chiến tranh nhân dân Việt Nam, biệt động Sài Gòn - Gia Định đã giáng những đòn sấm sét tận hang ổ trung tâm đầu não của kẻ thù, lập nên những chiến công vang dội làm chấn động trong nước và thế giới… Đặc biệt trong Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, lực lượng biệt động Sài Gòn - Gia Định đã đồng loạt tiến công nhiều mục tiêu trọng yếu tại Sài Gòn, góp phần làm nên chiến thắng to lớn của quân và dân miền Nam, tạo bước ngoặt quyết định trong cuộc chiến tranh chống Mỹ. Tiêu biểu như trận đánh mà tiếng vang lớn nhất trong những tiếng vang của Xuân Mậu Thân 1968 là trận đánh tại Đại sứ quán Mỹ. Một trận đánh nhỏ về số người tham gia, nhưng đã kích động mạnh mẽ công chúng Mỹ về chính trị và tâm lý. Đây là một hình ảnh bàng hoàng, khi người Mỹ bị đánh bật ra khỏi Nhà Trắng phương Đông, phải chiến đấu cật lực và chỉ giành lại được khi tất cả đối phương đều đã nằm xuống. Sự chiến đấu, hy sinh oanh liệt của các chiến sĩ biệt động ấy đã đánh mạnh vào tâm lý của lính Mỹ và công chúng Mỹ, khiến họ tin rằng không thể giành chiến thắng bằng quân sự trước một đối phương như thế.
Vấn đề cơ bản nổi bật thứ ba là, Lực lượng Biệt động - một lực lượng đặc biệt, trên một chiến trường đặc biệt, với cách đánh đặc biệt
Một số tham luận của các chuyên gia nghiên cứu về nghệ thuật quân sự đã khẳng định các nội dung minh chứng rõ nét tính chất đặc biệt:
- Đó là, lực lượng vũ trang Biệt động Sài Gòn được giao đánh vào những mục tiêu đặc biệt quan trọng của địch. Đó là một nhiệm vụ đặc biệt, được giao cho lực lượng đặc biệt. Thực tiễn cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân đã chứng minh khả năng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đặc biệt được giao của Biệt động Sài Gòn.
- Đó là, sự sáng tạo trong sử dụng và trang bị vũ khí gọn nhẹ, kết hợp cả vũ khí, phương tiện tác chiến thô sơ và hiện đại của đội ngũ chiến đấu viên biệt động Sài Gòn.
- Đó là, việc chuẩn bị và lựa chọn phương án tác chiến nhanh, độc đáo, táo bạo, bất ngờ; có phương án phối hợp với các lực lượng tại chỗ và chủ lực để chuẩn bị và tổ chức tác chiến của Biệt động,
- Đó là, tác chiến của Biệt động Sài Gòn trong Xuân Mậu Thân 1968 diễn ra nhanh, trong thời gian không dài, nhưng được chuẩn bị kỳ công về cả lực lượng, vũ khí, phương tiện tác chiến trong nhiều năm, mang đậm tính nhân dân. Con đường đi đến một căn hầm chứa vũ khí trong nội thành phải băng qua sự hy sinh của những người dân yêu nước, một lòng với cách mạng. Những người sẵn sàng chấp nhận mọi hy sinh, sẵn sàng thay đổi toàn bộ cuộc sống, hiến dâng toàn bộ tài sản và nguyện xả thân cho sự nghiệp cách mạng. Là hình ảnh những người phụ nữ thay chồng thay cha giữ hầm vũ khí trong nhà mình, chấp nhận những bản án tử hình chờ sẵn. Những lõm chính trị, những cơ sở nuôi giấu cán bộ, chiến sĩ được chuẩn bị hàng chục năm trong vòng kiểm soát của địch.
- Tác chiến Biệt động của Sài Gòn trong Mậu Thân được sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng và được nhân dân bao bọc, che giấu, giúp đỡ, phối hợp tác chiến. Ở Sài Gòn không chỉ có lực lượng vũ trang biệt động thuộc Quân khu, lực lượng vũ trang địa phương và các ngành, mà còn có các lực lượng vũ trang tuyên truyền của các ban, ngành. Đó là lực lượng của Ban Tuyên huấn, Thành đoàn, của Ban Hoa vận, của Ban Phụ vận…Tất cả đều có quyết tâm và khí thế sẵn sàng chi viện và phối hợp với Biệt động, cả trước, trong và sau tác chiến.
Tại Hội thảo này, một khía cạnh khác cũng được rất nhiều đại biểu đồng cảm, chia sẻ, ngậm ngùi. Đó là do đặc thù của công tác nội đô, để tránh những tổn thất lớn về mặt tổ chức, nên ngay đến người chỉ huy cũng không chắc biết được thân phận thật sự của những đồng đội do mình quản lý, vì thế họ là những người sống và chết với bí danh bí số. Đó cũng là thêm một lần nữa sự hy sinh của họ.
Toàn cảnh phiên khai mạc Hội thảo khoa học “Lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giá trị lịch sử và bài học kinh nghiệm”. (Ảnh: Quốc Việt)Lực lượng biệt động Sài Gòn là những người hiểu rõ nhất nhiệm vụ được giao trong Tết Mậu Thân, là những nhiệm vụ có đi mà khó về. Họ hiểu rõ như vậy, nhưng vì nặng nghĩa non sông, các anh các chị đã đi vào trận chiến với quyết tâm cao nhất và luôn xác định đây là trận chiến cuối cùng của cuộc đời mình, chỉ có chiến thắng hoặc hy sinh chứ không có một sự lựa chọn nào nữa và phần nhiều trong số họ đã hòa mình vào lòng đất mẹ để cho thắng lợi của dân tộc.
Tiếng nổ rền của bộc phá là âm vang lời thề hùng hồn của các chiến sĩ biệt động với núi sông và các thế hệ mai sau. Lịch sử đất nước và thành phố này, mãi mãi ghi công các chiến sĩ biệt động, sự hy sinh của các chiến sĩ biệt động đã góp phần làm nên chiến thắng vô giá của cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Mậu Thân 1968, nhưng vô cùng đau xót cho đến tận bây giờ, sau 50 năm, nhiều người vẫn chỉ mang những bí số bí danh mà chưa thể tìm được tên họ và ngay cả thân xác cũng chưa về được với quê hương, chưa về được với vòng tay của người thân. Tất cả các anh chị đều dấn thân vào cuộc kháng chiến và bùng cháy với khát vọng giải phóng dân tộc thống nhất đất nước. Giờ đây các anh chị là những liệt sĩ chưa tìm được tên tuổi thật và gia đình đồng đội vẫn cứ mãi đi tìm mà chưa biết ở nơi đâu.
Cùng với những thắng lợi và bài học về thành công, cũng có những tham luận, ý kiến phát biểu đề cập đến những “tiếc nuối” như là bài học về những gì chưa thành công. Đó là cần tổ chức tốt hơn hoạt động điều nghiên, nắm chắc địch cả về ý đồ, lực lượng, bố trí, khả năng phản ứng khi bị tiến công; Xác định mục tiêu tiến công và mục đích, mục tiêu của từng trận đánh cho phù hợp với khả năng và điều kiện thực tế của Biệt động; Xây dựng nhiều phương án tác chiến, chuẩn bị và tính đến khả năng thực hiện các phương án; Chỉ huy, hiệp đồng tác chiến giữa Biệt động và các lực lượng - nhất là vũ trang địa phương và chủ lực, lực lượng chính trị tại chỗ; Công tác chuẩn bị và bảo đảm vũ khí, phương tiện tác chiến, phương tiện thông tin liên lạc trong chiến đấu…
Chiến công và những bài học kinh nghiệm tác chiến của Biệt động Sài Gòn sẽ còn mãi với thời gian, còn mãi giá trị với lực lượng vũ trang và nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cần nghiên cứu thấu đáo những chiến công và bài học kinh nghiệm quý báu ấy, thiết nghĩ đó cũng là một hoạt động chúng ta tri ân những anh hùng, những liệt sĩ, những cán bộ, chiến sĩ Biệt động - những người đã bằng chính sự hy sinh của mình góp phần dựng nên một tượng đài bất tử, một dáng đứng Việt Nam giữa Sài Gòn - thành phố Hồ Chí Minh.
Trong khuôn khổ một tổng kết, không thể nêu hết và đầy đủ các khía cạnh, nội dung được Hội thảo đề cập; do vậy, rất mong nhận được sự thông cảm các đồng chí, quý đại biểu; Chúng ta có thể khẳng định rằng, Hội thảo khoa học “Lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giá trị lịch sử và bài học kinh nghiệm” đã đạt được mục đích, yêu cầu. Cuối cùng, cho phép tôi gửi lời cám ơn trân trọng nhất của Bộ Tư lệnh Thành phố, Ban Tuyên giáo Thành ủy đến quý đại biểu, các đồng chí đã tham gia viết bài tham luận, tham dự và đóng góp ý kiến, góp phần cho thành công của Hội thảo. Mặc dù đã nỗ lực chuẩn bị đảm bảo cho Hội thảo được tổ chức đạt kết quả cao nhất nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong các đồng chí và quý vị đại biểu chia sẻ, thông cảm.
-----
(*) Tựa đề do Trang tin đặt