PGS.TS Vũ Văn Hà, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản và PGS.TS Lý Hoàng Ánh, Hiệu trưởng Trường Đại học Ngân hàng TPHCM chủ trì hội thảo.

Theo PGS.TS Vũ Văn Hà, thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, trong đó các chính sách tín dụng. Các chính sách tín dụng về cho vay đã tác động mạnh mẽ và mang lại những hiệu quả cho quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, góp phần quan trọng trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở các tỉnh, thành phía Nam. Những kết quả đạt được của chương trình cho vay thí điểm các mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp đã khẳng định tính tất yếu và đúng đắn của việc triển khai cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị và phát triển bền vững của Chính phủ, trong đó vai trò nguồn vốn tín dụng ngân hàng là hết sức quan trọng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vào thực tế, nhiều chính sách, chương trình tín dụng phục vụ nông nghiệp, nông thôn cũng đã và đang bộc lộ những hạn chế, như: thủ tục rườm rà, đối tượng, điều kiện tiếp cận bị thu hẹp, chi phí giao dịch cao, thời hạn cho vay ngắn; phần lớn các hợp tác xã nông nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng; nguồn lực đầu tư cho quá trình tái cơ cấu nông nghiệp rất hạn chế; chính sách bảo hiểm nông nghiệp chưa được triển khai rộng rãi; tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân đối với nông nghiệp, nông thôn chưa tương xứng yêu cầu phát triển của khu vực này; chưa có sự gắn kết giữa nông nghiệp với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ, dẫn đến hiệu quả trong nông nghiệp và đầu tư tín dụng của ngân hàng còn thấp...

Với gần 70 tham luận gửi tới hội thảo và 8 ý kiến trình bày, thảo luận tại hội thảo đã khái quát quá trình thực thi các chính sách, chương trình tín dụng vào thực tiễn hoạt động sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn thời gian qua; chỉ ra những hạn chế, tồn tại, đồng thời, đề xuất một số giải pháp trong việc xây dựng chính sách tín dụng phục vụ đắc lực hơn cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới ở các tỉnh, thành phía Nam trong giai đoạn hiện nay, tạo động lực phát triển cho những năm tiếp theo.

Từ thực tiễn của tỉnh Đồng Tháp, bà Lê Thị Kim Loan, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đồng Tháp đề xuất: Thời gian tới, phải xác định hợp tác xã là nhân tố quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu của đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp ở các địa phương. Các chi nhánh ngân hàng thương mại cần chủ động tiếp cận với các hợp tác xã để nắm bắt nhu cầu vay vốn, xem xét phương án kinh doanh, đặc biệt đối với các hợp tác xã thực hiện mô hình liên kết chuỗi khép kín và xem xét cho vay không cần tài sản thế chấp trên cơ sở đảm bảo kiểm soát được dòng tiền của hợp tác xã.

TS. Phan Thị Linh (Trường Đại học Ngân hàng TPHCM) đề nghị, trong điều hành chính sách tài khóa, Bộ Tài chính nên phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ bố trí tăng nguồn ngân sách cho việc triển khai ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ cao, hiện đại vào sản xuất thử nghiệm, sản xuất đại trà trong nông nghiệp.

Theo ông Nguyễn Trọng Liêm, Chi Cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn TPHCM), để thực hiện có hiệu quả đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp, một trong những nhân tố có tính đòn bẩy từ chính sách tín dụng là nhà nước cần xem xét thực hiện hỗ trợ lãi vay cho các hộ nông dân. Thực tiễn của TPHCM thời gian qua cho thấy, nhờ có chương trình hỗ trợ lãi vay, đến nay 20.000 trong tổng số 30.000 hộ nông dân đã có điều kiện đầu tư phát triển sản xuất theo hướng nông nghiệp đô thị, nông nghiệp sạch.

PGS.TS Phan Đức Dũng (Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TPHCM) cho rằng, để nâng cao chất lượng dịch vụ tín dụng phục vụ chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng tăng trưởng bền vững, cần có chính sách khuyến khích mở rộng phạm vi và nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ nông nghiệp (trợ giúp kỹ thuật, cung cấp thông tin thị trường, hỗ trợ tài chính, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm...). Song song đó, đẩy mạnh phát triển công nghiệp và dịch vụ ở khu vực nông thôn, tạo ra nhiều sản phẩm mới thân thiện môi trường, phát triển những mô hình công nghiệp và kinh doanh hướng đến cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn.

Phát biểu kết luận hội thảo, PGS.TS Lý Hoàng Ánh, Hiệu trưởng Trường Đại học Ngân hàng TPHCM đánh giá: Các tham luận, ý kiến được trình bày tại hội thảo đã làm rõ và thống nhất nhìn nhận rằng chính sách tín dụng của Đảng và Nhà nước nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn thời gian qua đã và đang góp phần quan trọng vào công cuộc hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Các chương trình đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn nông thôn đã từng bước phát huy hiệu quả; góp phần tích cực hỗ trợ sản xuất, sinh hoạt và nâng cao đời sống của người dân, làm thay đổi diện mạo nông thôn, góp phần quan trọng vào quá trình xây dựng nông thôn mới ở các tỉnh, thành phía Nam.

Theo PGS.TS Lý Hoàng Ánh, để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp, nông thôn ở các tỉnh, thành phía Nam trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện các giải pháp: Sửa đổi, bổ sung những chủ trương, chính sách để khuyến khích và tạo động lực cho các tổ chức tín dụng quan tâm đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Đơn giản hóa quy trình, giảm thời gian xét duyệt cho vay và cho vay đúng đối tượng để hạn chế rủi ro cho ngân hàng. Có giải pháp khuyến khích doanh nghiệp đầu tư và các ngân hàng thương mại cho vay các mô hình phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với các khoản cho vay nông nghiệp, nông thôn, tạo điều kiện thuận lợi giúp người nông dân dễ tiếp cận nguồn vốn ngân hàng để phát triển kinh tế nông nghiệp. Nâng cao hiệu quả chính sách bảo hiểm nông nghiệp nhằm khuyến khích các tổ chức tín dụng mở rộng tín dụng để nâng cao hiệu quả phát triển nông nghiệp - nông thôn theo xu hướng hội nhập và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tái cơ cấu mạnh mẽ sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh đào tạo nghề ở nông thôn, đầu tư mạnh mẽ và có hiệu quả cho hoạt động khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư.