Theo báo cáo tại buổi tọa đàm, nhiều năm qua Đảng, Nhà nước và Nhân dân đã cố gắng làm rất nhiều việc để vơi đi những nỗi đau thương mất mát mà chiến tranh gây ra, trong đó tập trung vào việc tìm kiếm thông tin liệt sĩ, nhưng do chiến tranh lâu dài lại quá ác liệt, nhiều người hy sinh lại được mai táng tạm ở đó, khi bốc hài cốt thì di chuyển nhiều nơi, số hy sinh trong lòng địch thì bị vùi lấp vào hố bom, giếng sâu nên số mất thi hài cũng không nhỏ. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, cả nước có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, hiện vẫn còn hơn 200.000 liệt sĩ chưa tìm được hài cốt, 300.000 liệt sĩ quy tập vào các nghĩa trang liệt sĩ nhưng phần mộ chưa có tên.
Như vậy có tới 50 vạn gia đình và biết bao bà mẹ, người vợ, người thân vẫn đang mong ngóng chờ tin hài cốt chồng, con, người thân của mình hiện đang ở đâu. Đó là những vấn đề chính trị, xã hội cấp bách, phải chung tay góp sức hành động.
Riêng TPHCM, hiện nay TP đang quản lý 51.693 hồ sơ liệt sĩ; số mộ quản lý ở 7 nghĩa trang là 27.387, trong đó có thông tin 21.555, mộ chưa có thông tin là 5.832, số có thông tin cũng còn sai tên, họ hay quê quán, cha mẹ…; có trường hợp một tên nhưng hai mộ hoặc mộ sai tên.
Ngoài ra, theo thông tin của các Ban Liên lạc truyền thống có cán bộ chiến sĩ hy sinh trên địa bàn TP như Trung đoàn 16, Trung đoàn 28, đặc công và các đơn vị khác, khoảng 5.000 trường hợp. Như vậy số liệu chưa đầy đủ, TPHCM còn khoảng gần 10.000 trường hợp liệt sĩ chưa tìm được hài cốt.
Tại buổi tọa đàm, đa số các đại biểu cho biết việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, xác minh trả lại tên cho liệt sĩ là việc làm ngày càng khó khăn, phức tạp, tốn nhiều thời gian và công sức... Để thực hiện có hiệu quả việc tri ân liệt sĩ, các đại biểu cho rằng cần có kế hoạch cụ thể, phối hợp với các cơ quan chức năng thu thập danh sách liệt sĩ, phiên hiệu, mật danh các đơn vị hoạt động trên địa bàn TP trước đây làm cơ sở đối chiếu xác minh. Bên cạnh đó, cần thành lập đội chuyên trách có kinh nghiệm chuyên sâu và có kinh phí hỗ trợ để thực thi công việc tìm kiếm xác minh thông tin liệt sĩ.
Đại diện Sở Lao động, Thương binh và Liệt sĩ TPHCM cho biết, từ năm 2013 đến năm 2020, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP phối hợp chặt chẽ Bộ Tư lệnh TP và các ban, ngành liên quan trong công tác tổ chức khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tiếp nhận và tổ chức lễ an táng 140 hài cốt liệt sĩ, trong đó có 103 trường hợp có tên, 37 trường hợp chưa xác định được thông tin được quy tập trên địa bàn TP về an táng tại nghĩa trang liệt sĩ cũng như việc lấy mẫu sinh phẩm gửi vào ngân hàng gien. Theo đó, Nghĩa trang liệt sĩ TP với 73 hài cốt, Nghĩa trang liệt sĩ quận Bình Tân với 30 hài cốt, Nghĩa trang liệt sĩ huyện Củ Chi với 15 hài cốt, Nghĩa trang liệt sĩ huyện Hóc Môn với 18 hài cốt, Nghĩa trang liệt sĩ huyện Cần Giờ với 3 hài cốt, và Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Long An với 1 hài cốt.
Bên cạnh đó, còn phối hợp Bưu điện TP chụp ảnh bia mộ liệt sĩ tại 7 nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn TP làm dữ liệu điện tử để cập nhật cho đề án xây dựng cổng thông tin điện tử quản lý thông tin liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp Bộ Thông tin và Truyền thông triển khai nhằm giúp cho người dân và thân nhân liệt sĩ có thể thăm viếng mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ thông qua hình ảnh, giúp rút ngắn khoảng cách địa lý giữa người thân, gia đình liệt sĩ với mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ, đáp ứng phần nào nhu cầu được thăm viếng, tra cứu thông tin liệt sĩ của người dân và thân nhân liệt sĩ.
Ngoài ra, thực hiện thống kê, tổng hợp, cập nhật, bổ sung thông tin về mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin trên phạm vi toàn TP; hoàn thiện danh sách và quản lý mộ liệt sĩ; Thu thập, tiếp nhận và kết nối thông tin, xử lý thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ phục vụ công tác xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; bảo đảm chính xác, thuận lợi; Tra cứu, cung cấp thông tin mộ liệt sĩ đang an táng trong các nghĩa trang liệt sĩ; báo tin các trường hợp mộ liệt sĩ xác định được, đầy đủ thông tin cho thân nhân và gia đình liệt sĩ…
Để thực hiện công tác xác định danh tính cho liệt sĩ còn thiếu và chưa biết thông tin đạt hiệu quả trong thời gian tới, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TPHCM sẽ tiếp tục tăng cường hoạt động thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và huy động sự tham gia của Nhân dân, đồng đội, cựu chiến binh và thân nhân liệt sĩ trong hoạt động cung cấp thông tin, hồ liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ và mộ liệt sĩ. Đặc biệt là huy động các cựu chiến binh đã có thời gian trực tiếp tham gia chiến đấu tại các chiến trường trong công tác xác minh thông tin, khớp nối thông tin để trả lại tên cho các liệt sĩ.
Đồng thời, tiếp tục quán triệt, thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị, các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương và địa phương về công tác “Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ”.
Bên cạnh đó, sử dụng, khai thác hiệu quả phần mềm, cơ sở dữ liệu số hoá hồ sơ mộ liệt sĩ; Thông tin mộ và nghĩa trang liệt sĩ được quản lý thông nhất trên phần mềm giúp tra cứu thuận lợi và nhanh chóng; Rà soát và phân loại mộ liệt sĩ thiếu một phần thông tin và mộ liệt sĩ chưa biết thông tin lập kế hoạch xác định hài cốt liệt sĩ băng phương pháp thực chứng và phương pháp giám định ADN.
Ngoài ra, đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế sớm xây dựng, hoàn thiện và ban hành văn bản hướng dẫn quy trình thực hiện, thủ tục thực hiện việc lấy mẫu sinh phẩm giám định ADN xác định danh tính liệt sĩ để đưa vào ngân hàng gien; có chính sách hỗ trợ kinh phí đi lại cho thân nhân liệt sĩ khi thực hiện đi lấy mẫu giám định ADN xác định danh tính liệt sĩ.