Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành phiên chất vấn đã mời Bộ trưởng Bộ Công thương trả lời việc các cây xăng không mở bán, gây bức xúc trong phạm vi cả nước mấy tháng qua, nhất là ở 2 thành phố lớn trong mấy ngày gần đây.

ĐB Lê Hoàng Anh (Gia Lai) cho rằng, hiện nay nhiều cây xăng ở Hà Nội, TPHCM không bán hoặc bán rất ít, giới hạn chỉ 500.000 đến 600.000 đồng đối với một ô tô đã gây bức xúc cho người dân.

Trả lời, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, tình hình này đã được Bộ nhận định, phân tích nguyên nhân và có giải pháp. Đến nay nhóm giải pháp đề ra vẫn còn nguyên giá trị. Tuy nhiên, những ngày qua, tình hình thế giới và trong nước có những diễn biến mới. Nguồn cung xăng dầu thế giới ngày càng khan hiếm. Tỷ giá ngoại tệ liên tục thay đổi, tăng cao trong tuần qua ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu. Cùng với đó, việc tiếp cận vốn ngoại tệ để được bảo lãnh nhập hỗ trợ thanh toán của các doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối cũng khó khăn, do nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của các ngân hàng. Do đó, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung trong hệ thống tiếp tục diễn ra thêm ở một số nơi.

Theo Bộ trưởng, xăng dầu sản xuất trong nước đạt khoảng 80% nhu cầu, nhưng già nửa dầu thô vẫn phải nhập từ thế giới. Còn hơn 20% xăng dầu thành phẩm nhập từ nước ngoài, nên vẫn bị ảnh hưởng. Đến giờ này, sản lượng sản xuất trong nước và nhập khẩu nước ngoài đạt 86% kế hoạch.

ĐB Lê Hoàng Anh (Gia Lai)

Bộ trưởng Bộ Công thương nêu rõ, trước tình hình trên, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành chức năng vào cuộc và các ngành chức năng đều đã và đang làm tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của mình, sự phối hợp giữa Bộ Công thương, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước và các ngành chức năng đã hiệu quả hơn. Ngay trong chiều 4/11, Bộ Công thương đã có ý kiến đồng thuận với Bộ Tài chính để trong kỳ điều hành ngày 11/11 tới sẽ cập nhật những chi phí phát sinh. Bộ Công thương đã đồng thuận, dự kiến trong kỳ điều hành ngày 11/11 này sẽ có điều chỉnh cho phù hợp. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo cụ thể cho các ngân hàng thương mại xem xét, giải quyết đối với những doanh nghiệp khó khăn trong việc tiếp cận vốn và bảo lãnh cho việc thanh toán.

Mặt khác, Bộ Công thương đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường trong cả nước phối hợp với cơ quan chức năng tại địa bàn tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý theo quy định hiện hành. Bộ đã có văn bản đề nghị chính quyền các địa phương tăng cường công tác quản lý nhà nước theo thẩm quyền và phối hợp với Bộ Công thương cũng như các bộ ngành để giải quyết một cách dứt điểm. Bộ trưởng Bộ Công thương bày tỏ hy vọng với những nỗ lực trên thì trong những ngày tới tình hình xăng dầu cơ bản được giải quyết.

ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội)

Tranh luận lại với Bộ trưởng Bộ Công thương, ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đánh giá cao sự nỗ lực của Bộ Công thương trong việc khắc phục tình trạng rối loạn thị trường xăng dầu ở Việt Nam. Tuy nhiên thực tế cho thấy, quy định của Nghị định 95/2021/NQ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu đã lạc hậu, không còn phù hợp. Theo quy định hiện nay, giá xăng dầu trong nước là giá xăng dầu bình quân thế giới của 10 ngày trước. Như vậy, giá trong nước chậm hơn thế giới tới 20 ngày, đã lạc hậu. ĐB đề nghị Bộ Công thương xem xét lại vấn đề này. Bên cạnh đó là vấn đề cấp các loại giấy phép kinh doanh xăng dầu trong thời gian qua, ĐB cho rằng, Bộ Công thương đã cấp phép tràn lan với 36 đầu mối phân phối xăng dầu, dẫn đến hệ lụy khó quản lý, do đó cần xem xét lại vấn đề này.

Trả lời tranh luận, Bộ trưởng Bộ Công thương nêu rõ, điều hành giá xăng dầu phải thực hiện theo các quy định của pháp luật hiện hành, theo đó 10 ngày điều chỉnh giá xăng dầu một lần và căn cứ điều chỉnh là tính giá bình quân 10 ngày trước của thị trường thế giới. Đây là quy định thực hiện trong lúc bình thường. Tuy nhiên, như Bộ trưởng đã phát biểu trước Quốc hội vào ngày 28/10, thị trường xăng dầu có những dị biệt, nhất là trong bối cảnh thế giới hỗn loạn, nên quy định trên đã bộc lộ những khiếm khuyết. Chính phủ đã nhận thấy điều này và đã chỉ đạo Bộ Công thương chủ trì phối hợp với các bộ ngành nghiên cứu để sửa Nghị định 95 phù hợp với thực tiễn. Bộ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh, thế giới thay đổi hàng ngày, thậm chí là hàng giờ nên dù có cố gắng đến đâu thì quy định pháp luật bao giờ cũng có độ trễ so với thực tiễn. Theo Bộ trưởng, nếu kỳ điều hành giá xăng dầu như hiện nay là quá dài thì có thể xem xét rút xuống còn 5 ngày, thậm chí ngắn hơn…

Còn việc cấp phép kinh doanh xăng dầu được thực hiện theo đúng quy định hiện hành. Trên bàn bộ trưởng có chục bộ hồ sơ doanh nghiệp đủ điều kiện xin được cấp phép, tuy nhiên thực tế Ban Cán sự và lãnh đạo Bộ Công thương chủ trương không cấp mới thêm mà chỉ cấp đổi giấy phép. Bộ trưởng thừa nhận, hệ thống kinh doanh xăng dầu của nước ta hiện nay đa tầng nấc dẫn đến rối, nhất là trong bối cảnh phức tạp như hiện nay và dẫn đến làm tăng chi phí. Do đó, trong thời gian tới, cần xem xét sắp xếp lại hệ thống từ doanh nghiệp đầu mối cho đến đại lý và đến cửa hàng bán lẻ.