Trên cương vị nào đồng chí cũng đều gắn bó mật thiết với nhân dân, tận tụy với công việc, năng động, sáng tạo và luôn có những đề xuất, giải pháp hay, góp phần vào thắng lợi của Đảng bộ và nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định nói riêng và cách mạng cả nước nói chung trong những năm tháng chiến đấu vì độc lập, tự do của dân tộc.

Người cộng sản kiên cường, nhà hoạt động chính trị bản lĩnh

Theo đồng chí Lê Thanh Hải, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM, trong những tháng ngày gian khổ của cuộc đấu tranh chống ngoại xâm ngay tại sào huyệt của địch, những đòn roi tra tấn trong ngục tù của kẻ thù và cả trước những khúc quanh gian truân của cuộc đời vẫn không làm lay chuyển được ý chí của người chiến sĩ cộng sản, nhà chính trị Trần Bạch Đằng kiên cường và bản lĩnh. Cho đến những giờ phút cuối cùng của cuộc đời mình, đồng chí vẫn nghĩ về trách nhiệm với Đảng, về những công việc cụ thể mà đồng chí đang làm.

Dấu ấn của đồng chí Trần Bạch Đằng, một chiến sĩ xuất sắc trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, một nhà báo mạnh mẽ, thẳng thắn, một nhà văn, một nhà thơ đầy tình cảm; và trên hết đó là một chiến sĩ cộng sản, một nhà chính trị kiên cường, bản lĩnh, kiên trung một lòng, một dạ sắt son theo sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc trong lịch sử đấu tranh cách mạng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, trong lịch sử cách mạng của nhân dân sẽ không bao giờ phai mờ.

Từng được làm việc với đồng chí Trần Bạch Đằng từ thời kháng chiến chống Pháp, đồng chí Đoàn Hồng Đoàn (tức Lê Quang Thành), nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Đặc khu ủy Vũng Tàu - Côn Đảo kể, có lần trên đường ra Bắc, đồng chí Trần Bạch Đằng đi lạc và bị địch bắt. Mặc dù bị tra tấn dã man nhưng đồng chí vẫn không khai báo điều gì, cuối cùng địch đành phải chịu thua ý chí sắt đá và thả đồng chí ra.

Nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Phạm Chánh Trực cho rằng, đồng chí Trần Bạch Đằng là một chiến sĩ cộng sản tràn đầy sức chiến đấu và giàu trí tuệ, luôn gắn bó mật thiết với sự nghiệp của nhân dân. Cùng với cả nước, TPHCM oằn lưng gánh nặng những hậu quả của cơ chế kinh tế bao cấp những năm 80 của thế kỷ trước, trong hoàn cảnh khó khăn này, đồng chí Trần Bạch Đằng đã cùng với những đồng chí lãnh đạo tâm huyết ở Thành ủy TPHCM thời kỳ ấy đề ra các giải pháp hữu hiệu để tháo gỡ nhiều vấn đề phức tạp, góp phần đưa TPHCM vượt qua giai đoạn khó khăn ấy.

Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM Lê Thanh Hải phát biểu tham luận tại hội thảo.

Một cây bút sắc sảo

Tại hội thảo, nhiều đại biểu thống nhất, đồng chí Trần Bạch Đằng không chỉ là người lãnh đạo giỏi mà còn là nhà báo dũng cảm, trung thực, dám nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật với tình cảm và một tấm lòng đầy trách nhiệm. Đồng chí không ngần ngại nói rõ chính kiến của mình, dù biết sẽ đụng chạm. Trong tham luận của đồng chí Phạm Quang Nghị, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP Hà Nội có viết, khi đồng chí thôi giữ các chức vụ trong Đảng, với tài năng, nhiệt huyết luôn chứa đầy trong tim, với “nghề báo”, nghề mà đồng chí coi là “tay trái” đã chứng tỏ rất rõ sự mạnh mẽ, quyết liệt của đồng chí với tư cách là người trong cuộc. Ông có một khả năng làm việc thật phi thường, một sức đọc, sức viết, sức nghĩ mà ít người sánh kịp. Ông không những viết khỏe, viết nhanh mà còn viết hay, hấp dẫn. Đọc các bài viết của ông chúng ta luôn thấy hiện lên sức nóng của những sự kiện thời sự nổi bật, những vấn đề đang được mọi người quan tâm. Ông không ngại lên tiếng bênh vực, bảo vệ chân lý; dám phê bình mạnh mẽ những thói hư, tật xấu của xã hội vào thời điểm không mấy ai dám nói vì ngại đụng chạm, nhất là đụng chạm với những người lãnh đạo. Ngoài đức tính trung thực, khẳng khái, ông là người luôn tin vào lẽ phải, vào chân lý, vào sự công bằng, sáng suốt của sự nhìn nhận, đánh giá của nhân dân.

Theo đồng chí Phạm Chánh Trực, hầu hết những bài viết của đồng chí Trần Bạch Đằng là tấm gương phản chiếu diễn biến quá trình đấu tranh sôi nổi, quyết liệt, đau đớn và xúc động giữa cái mới và cái cũ, giữa tiến bộ và lạc hậu, giữa lẽ phải và phi lý, giữa tốt và xấu... đến ráo riết, không che giấu. Với kinh nghiệm thực tiễn trong cách mạng và chiến tranh giải phóng, với trí tuệ uyên bác, bản lĩnh cao cường đồng chí đã khái quát thực tiễn, đề xuất nhiều chủ trương, giải pháp sáng tạo tuyệt vời cho lãnh đạo Trung ương và TPHCM - cái nôi của đổi mới.

Nguyên Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM Lê Quang Trang chia sẻ, đồng chí Trần Bạch Đằng không có một học vị, học hàm để đặt trước danh xưng, nhưng trong nhiều lĩnh vực như báo chí, văn hóa, văn học nghệ thuật, chỉ với tên đồng chí đã tạo cho người đọc quan tâm, hứng thú và tin tưởng. Nhìn vấn đề trên phạm vi rộng hơn, chúng tôi cho rằng “cây đại bút” ấy không chỉ là của TP chúng ta, mà còn xứng đáng trên bình diện của cả Nam bộ, của cả nước. Cùng quan điểm này, Thiếu tướng, PGS. TS Vũ Quang Đạo, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam cho rằng: “Ông là người cộng sản, một nhà lãnh đạo của Đảng, nhưng có lẽ không có gì sai nếu gọi ông là một kẻ sĩ thời hiện đại”.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Tất Thành Cang phát biểu tổng kết tại hội thảo.

Phát biểu bế mạc hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Tất Thành Cang cho rằng, là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Trần Bạch Đằng luôn thấm nhuần tư tưởng của Bác Hồ kính yêu về nhân dân, luôn nhận thức đúng về vai trò, sức mạnh của nhân dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Thông qua việc nghiên cứu cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến to lớn của đồng chí Trần Bạch Đằng, nhiều bài học quý giá được đúc kết, nghiên cứu và được vận dụng vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển TPHCM: Luôn kiên định con đường độc lập dân tộc, gắn liền với chủ nghĩa xã hội; học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, học tập Bác Hồ bằng những tấm gương sống động; tinh thần năng động, sáng tạo, bản lĩnh dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; luôn gắn bó máu thịt, luôn gần gũi, học hỏi từ nhân dân và luôn tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân. Bên cạnh đó, TP cần quan tâm công tác xây dựng Đảng, xây dựng cán bộ.

Cũng tại hội thảo, đồng chí Tô Bửu Giám, nguyên Phó Chánh Văn phòng Trung ương Cục miền Nam đề xuất để ghi nhận công lao và những đóng góp của đồng chí Trần Bạch Đằng cho sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển TPHCM, đề nghị Nhà nước xem xét truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho đồng chí Trần Bạch Đằng. TPHCM nên có một trường học và con đường mang tên Trần Bạch Đằng.

Từ hội thảo “Đồng chí Trần Bạch Đằng - Người cộng sản kiên trung” giúp chúng ta có dịp suy ngẫm, soi rọi và liên hệ với trách nhiệm của cá nhân mình, vững chắc niềm tin, tiếp tục thực hiện lý tưởng cách mạng mà toàn Đảng, toàn dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị lãnh tụ của Đảng đã dày công xây dựng, bảo vệ, phát triển, trao truyền lại cho chúng ta và các thế hệ mai sau.