Chân dung đồng chí Nguyễn Văn Thuyền

Chứng kiến cảnh những người xung quanh mình bị đọa đày cực khổ bởi sự áp bức, bóc lột của bọn thực dân, ông đã xác định một hướng đi, một lý tưởng sống, đó là phải đi theo cách mạng, đấu tranh giành độc lập cho dân tộc. Năm 1945, ông tham gia cướp chính quyền ở Sa Đéc và bắt đầu quá trình đi theo cách mạng cho đến trọn đời. 

Từ tháng 6/1945 đến năm 1946, ông là hội viên Công đoàn bí mật đường phố, Hội viên Thanh niên Cứu quốc, Hội viên Quốc gia Tự vệ cuộc, cán bộ xây dựng cơ sở bí mật ở thị xã Sa Đéc.

Năm 1945 khi giặc Pháp trở lại chiếm thị xã Sa Đéc, chúng mở những cuộc càn quét ra vùng ven đô, ông bị bắt trong diện quần chúng, bị nhốt tại khám Sa Đéc, sau 1 tháng chúng trả lại tự do cho ông.

Đồng chí Nguyễn Văn Thuyền chính thức trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam vào tháng 12/1947, tại chi bộ xã Vĩnh Thạnh, huyện Lai Vung, tỉnh Sa Đéc.

Năm 1947, đồng chí là thư ký Mặt trận Việt Minh, phó Thư ký Ban Chấp hành Thanh niên Cứu quốc huyện Lai Vung (Sa Đéc); năm 1948, đồng chí đảm nhiệm chức vụ Huyện ủy viên Huyện ủy Lai Vung, kiêm Bí thư xã Vĩnh Thạnh; năm 1949, đồng chí là cán bộ đảng vụ kiểm tra Tỉnh ủy Sa Đéc; năm 1950 - 1954 ông giữ chức Bí thư Thị xã ủy Sa Đéc; từ năm 1955 đến năm 1958, đồng chí giữ chức Tỉnh ủy viên Tỉnh ủy Sa Đéc, kiêm Bí thư Thị xã ủy Sa Đéc.

Sau Hiệp định Genève, từ tháng 7/1954 đến đầu năm 1955, tình hình chính trị ở miền Nam diễn biến phức tạp.

Ngay từ sau ngày ngưng bắn, trong khi ta tập kết bộ đội thì địch thừa cơ đóng đồn nhiều nơi, gây nên nhiều vụ bắt giết, cướp bóc ở Tân Hồng, Châu Thành, Lai Vung, tuyên truyền xuyên tạc Hiệp định đình chiến, theo dõi, phá rối vùng nội khu tập kết, bắt cán bộ… Tại các nơi trong huyện Lai Vung, Châu Thành, bọn bảo an Hòa Hảo củng cố và đưa ban trị sự cũ trở về nắm bộ máy chính quyền. Đặc biệt, cuối năm 1954, địch đưa về Sa Đéc một trung đoàn đặc nhiệm (của Diệm). Địch còn có nhiều âm mưu thủ đoạn diệt những người kháng chiến cũ, chúng còn tìm cách “bôi đen” gia đình kháng chiến cũ, gia đình có người tập kết ra Bắc bằng cách mua chuộc, dụ dỗ, khống chế, cưỡng bức… làm cho nhiều gia đình bị nghi ngờ, chia rẽ, ly tán. Tình hình trật tự xã hội rất phức tạp. Ngoài việc đàn áp khủng bố của chính quyền Ngô Đình Diệm, người dân còn lo sợ nạn trộm cướp đang nổi lên khắp nơi.

Từ năm 1958 đến năm 1959, đồng chí giữ chức Tỉnh ủy viên Tỉnh ủy Cần Thơ, Bí thư Thị xã ủy Cần Thơ; từ năm 1960 đến năm 1963, đồng chí là cán bộ phụ trách xây dựng cơ sở Quận 8, cán bộ Huấn học Khu Sài Gòn - Gia Định; từ năm 1965 đến năm 1967, đồng chí là Khu ủy viên chính thức Khu Sài Gòn - Gia Định, Bí thư Liên quận 7, 8, sau đó lần lượt giữ chức Phó Bí thư, Bí thư Phân khu Nhà Bè; từ năm 1968 đến năm 1971, đồng chí là Phó Bí thư phân khu 8 rồi Phó Bí thư Phân khu 2, 3; từ năm 1971 đến năm 1973, đồng chí là Thành ủy viên, Bí thư liên quận 7, 8; trong hai năm 1974 - 1975, đồng chí là Ủy viên Thường vụ Thành ủy - Bí thư cánh Tây Nam rồi Bí thư cánh Nam.

Các đồng chí lãnh đạo Thành phố và Cán bộ Hoa vận tại buổi họp mặt kỷ niệm 40 năm cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 (Nguồn: Ảnh tư liệu)

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, năm 1976 đồng chí là Ủy viên Thường vụ Thành ủy kiêm Bí thư Quận ủy Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.

Từ năm 1977 đến năm 1979 đồng chí lần lượt giữ các chức vụ Ủy viên Thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh - Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Thành phố, Ủy viên Ủy ban nhân dân, Chánh án Tòa án đặc biệt.

Giai đoạn từ năm 1980 đến năm 1986, đồng chí là Thành ủy viên - Trưởng Ban Nội chính Thành ủy, thành viên Hội đồng nhân dân Thành phố.

Từ năm 1987 đến năm 1992, đồng chí là Phó Ban Nội chính Thành ủy.

Năm 1993 đồng chí nghỉ hưu, tiếp tục làm công tác tại Liên Ban An ninh - Nội chính Thành ủy; Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến Thành phố; Ủy viên Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Thành phố và sau này là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến Thành phố Hồ Chí Minh.

Nhiệm kỳ 2013 - 2017 đồng chí Nguyễn Văn Thuyền (Ba Tôn) được bầu làm Chủ nhiệm danh dự Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến Thành phố.

Do tuổi cao sức yếu, ngày 11/12/2015 đồng chí đã từ trần. Trong suốt cuộc đời mình, hơn 68 năm đứng trong hàng ngũ của Đảng, tham gia cách mạng từ những ngày đầu gian khổ đến khi kháng chiến thành công, dù ở cương vị công tác nào, dù trong hoàn cảnh nào, đồng chí cũng luôn kiên trung, vững vàng một lòng, một dạ đi theo cách mạng. Đối diện với hiểm nguy, đồng chí vẫn không lùi bước, luôn phấn đấu quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Cả cuộc đời đồng chí luôn sống giản dị, hiền hòa, mẫu mực, gần gũi với đồng chí, đồng đội, tận tâm tận lực đóng góp công sức và trí tuệ của mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng. Sẵn sàng hy sinh chấp nhận gian khổ để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Với 96 tuổi đời, hơn 70 năm đi theo cách mạng và 68 năm tuổi Đảng, đồng chí được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều huân chương cao quý: Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Hai; Huân chương Quyết thắng hạng Nhất; Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhất; Huân chương lao động hạng Nhất, Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng và nhiều phần thưởng cao quý khác. Đồng chí đã cống hiến trọn vẹn cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng, cho Đảng, đã làm tròn trách nhiệm với gia đình, Tổ quốc và với Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh.