Chúng ta đang sống trong những ngày tháng 9 mùa thu nhắc nhớ nhiều sự kiện trọng đại của lịch sử dân tộc, nhớ lời Bác trịnh trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 02 tháng 9 năm 1945; nhớ không khí sục sôi và tiếng súng đanh thép của nhân dân Sài Gòn, nhân dân Nam bộ trả lời cho dã tâm xâm lược của thực dân Pháp, mở màn Nam bộ kháng chiến ngày 23 tháng 9 năm 1945, mở màn cho hành trình Nam bộ “đi trước về sau” trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc.
Trong hành trình hào hùng đó, một sự kiện hết sức ý nghĩa diễn ra vào ngày 17 tháng 9 năm 1967, cách đây đúng 50 năm, khi mà chiến lược hai gọng kìm “tìm diệt” và “bình định” của Mỹ bị thất bại, nhận rõ tình thế và thời cơ chiến lược xuất hiện, Bộ Chính trị chủ trương “tiến công mạnh về quân sự và chính trị vào các thành phố và thị trấn, các trung tâm chính trị, tạo điều kiện tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, Trung ương Cục và Bộ Tư lệnh Miền đã trang trọng tổ chức Đại hội Anh hùng, Chiến sĩ thi đua và dũng sĩ các Lực lượng võ trang Nhân dân giải phóng toàn Miền Nam lần thứ hai, để tôn vinh “những người chiến thắng, những bông hoa tiêu biểu cho thời đại chống đế quốc Mỹ mà dân tộc ta vinh dự đứng ở tuyến đầu”[1]. Trong điện gửi Đại hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ “Năm 1965, Đại hội anh hùng miền Nam lần thứ nhất là Đại hội đánh thắng “chiến tranh đặc biệt” của giặc Mỹ. Đại hội anh hùng lần này là Đại hội của những người sẽ đánh thắng “chiến tranh cục bộ” của chúng”[2]. Tại Đại hội lịch sử này, quân và dân Củ Chi đã vinh dự được Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tuyên dương danh hiệu cao quý “Đất thép Thành đồng” và tặng thưởng Huân chương Thành đồng Hạng ba, cùng với hai địa phương tiêu biểu của phong trào du kích chiến tranh của miền Nam: Quảng Nam “TRUNG DŨNG KIÊN CƯỜNG, ĐI ĐẦU DIỆT MỸ”, Long An “TRUNG DŨNG KIÊN CƯỜNG, TOÀN DÂN ĐÁNH GIẶC”.
Hôm nay, chúng ta tề tựu về đây - địa danh rất đỗi thiêng liêng - Đền thờ liệt sĩ Bến Dược, để cùng nhau tưởng nhớ và tri ân sâu sắc công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các bậc Cách mạng tiền bối, các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, các anh hùng liệt sĩ và gia đình có công với nước, đã không tiếc máu xương tô thắm cho truyền thống Anh hùng của Đảng bộ và Nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, của Củ Chi “Đất thép thành đồng” nhân kỷ niệm nửa thế kỷ sự kiện có ý nghĩa lịch sử này. Thay mặt Thành ủy - Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố, tôi trân trọng gửi đến quý Mẹ Việt Nam Anh hùng, các đồng chí lão thành cách mạng, các đồng chí lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Thành phố, các đồng chí thương binh, thân nhân gia đình liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng, đặc biệt là các đồng chí đã từng sống, chiến đấu và gắn bó với chiến trường Củ Chi vô cùng khốc liệt lời thăm hỏi ân cần, lời chúc mạnh khỏe. Xin gửi đến Đảng bộ, chính quyền, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân huyện Củ Chi lời chúc mừng nồng nhiệt và những tình cảm tốt đẹp nhất.
Đại hội Anh hùng, Chiến sĩ thi đua và dũng sĩ các Lực lượng võ trang Nhân dân giải phóng toàn Miền Nam lần thứ hai năm 1967 là Đại hội khắc ghi đậm nét chiến công của đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng, đã phát huy truyền thống quật cường, bất khuất của dân tộc, chiến đấu vô cùng anh dũng và bền bỉ, vượt qua mọi gian khổ, hy sinh, quyết giành lại độc lập, tự do. Khu Sài Gòn - Gia Định vinh dự có 02 tập thể và 05 cá nhân được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang giải phóng. Đó là liệt sĩ Phạm Văn Cội, xã đội trưởng của huyện Củ Chi trí dũng song toàn, chỉ huy giỏi, lãnh đạo tốt, lá cờ đầu của phong trào thi đua diệt Mỹ; là liệt sĩ Nguyễn Văn Lịch, chiến sĩ trinh sát, bộ đội địa phương, 18 tuổi đời, một tuổi quân luôn trung thành và tâm niệm “Sống thì làm cách mạng đến cùng, nếu cần hy sinh thì hy sinh cho xứng đáng”. Đồng chí dũng cảm tấn công địch đến hơi thở cuối cùng, bị thương gãy nát cả hai chân vẫn mưu trí dụ địch đến rồi dùng lựu đạn diệt 2 tên Mỹ và 8 sĩ quan đánh thuê Nam Triều Tiên, nêu tấm gương sáng về chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Là hai chiến sĩ biệt động Bành Văn Trân, Nguyễn Văn Tăng chủ động, dũng cảm, ngoan cường, mưu trí, linh hoạt chiến đấu táo bạo ngay trong sào huyệt, hang ổ đầu não của địch, làm cho kẻ thù khiếp sợ; là chiến sĩ du kích Củ Chi Tô Văn Đực với quyết tâm diệt địch và ý thức tự lực cao đã tự tạo vũ khí, tiêu diệt xe bọc thép Mỹ. Hai tập thể là Đội biệt động số 5, K20 Đội quân y Thủ Đức và Củ Chi “Đất thép Thành đồng”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã dành cho các anh hùng, chiến sĩ miền Nam và Đại hội những tình cảm thắm thiết, yêu thương, Người đã gửi “những cái hôn thân ái và nhiệt liệt khen ngợi”[3]. Người khẳng định “Miền Nam nước ta có những anh hùng, chiến sĩ và dũng sĩ xuất sắc là vì có đường lối, chính sách đúng đắn của Mặt trận, có những tập thể anh hùng, có Nhân dân miền Nam anh hùng, có dân tộc Việt Nam anh hùng”[4].
Đảng bộ, quân và dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định - thành phố Hồ Chí Minh vinh dự tự hào là một bộ phận kiên cường, kiên trung, năng động, sáng tạo của “miền Nam anh hùng”, là “máu của máu” “là thịt của thịt” dân tộc Việt Nam anh hùng.
Đảng bộ, quân và dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định - thành phố Hồ Chí Minh cũng hết sức trân trọng, tự hào về Đảng bộ, quân và dân Củ Chi “Đất thép thành đồng”, luôn xứng đáng là một “tập thể anh hùng” như Bác đã ngợi khen.
Chúng ta trân trọng, tự hào về vùng Đất thép Củ Chi luôn kiên định trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng, Bác Hồ kính yêu và nhân dân ta đã lựa chọn; kiên quyết đấu tranh chính trị, quân sự, binh vận, tìm Mỹ mà diệt, tìm ngụy mà đánh, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do và thống nhất nước nhà; luôn kiên cường trước mọi thử thách, gian lao, dù gian khổ hy sinh, bom rơi, đạn phá vẫn kiên trì bám trụ, bám làng chiến đấu với khẩu hiệu “Một tấc không đi, một ly không rời”, là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thể hiện khí phách hào hùng của một dân tộc anh hùng với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.
Chúng ta trân trọng, tự hào về phương pháp đấu tranh cách mạng, về tinh thần sáng tạo không ngừng của quân và dân Củ Chi, đánh giặc bằng trăm phương ngàn cách, với mọi thành phần không phân biệt già, trẻ, lớn, bé; mỗi người dân đều là chiến sĩ, với mọi công cụ trên mọi địa bàn tác chiến. “Vũ khí thô sơ ngựa trời, mìn gạt, địa đạo dài theo thế trận lòng dân, du kích lập vành đai diệt Mỹ, bắn tỉa ngày đêm xuất quỷ nhập thần”[5].
Tinh thần ấy là nguồn cội tạo nên biểu tượng của quân và dân Củ Chi - là địa đạo Củ Chi, trận đồ biến hóa và sáng tạo trong cuộc kháng chiến lâu dài, ác liệt suốt 30 năm chống kẻ thù xâm lược, là “một kỳ quan” đánh giặc độc đáo có một không hai, không chỉ được nhân dân cả nước mà còn được bạn bè quốc tế ngưỡng mộ, khâm phục.
Tự hào với những chiến công hiển hách, nhưng chúng ta cũng không khỏi bùi ngùi, xúc động trước những mất mát, hy sinh rất đỗi lớn lao, là giá trị thiêng liêng làm nên những kỳ tích anh hùng.
Với vị trí là một địa bàn chiến lược, là căn cứ địa vững chắc của Khu ủy và Quân khu Sài Gòn - Gia Định, cùng với Trảng Bàng (Tây Ninh), Bến Cát (Bình Dương) hình thành nên vùng “Tam giác sắt” sát vách trung tâm đầu não của chế độ ngụy quyền mà kẻ thù khiếp sợ coi đó là “mũi tên đáng sợ chĩa thẳng vào Sài Gòn” [6]. Vì thế, chúng đã dã tâm biến Củ Chi thành “vùng trắng”, với hơn 240 nghìn tấn bom đạn các loại ngày đêm ném xuống mảnh đất này, để mỗi người dân Đất thép phải “gánh” trên mình bình quân 1,5 tấn đạn bom. Nhưng sự tàn phá khốc liệt, ghê gớm ấy vẫn không làm khuất phục, lung lay ý chí và tinh thần cách mạng của người dân Củ Chi. Mồ hôi và cả máu hòa quyện vào lòng đất lại càng nung nấu, càng tạo thêm sức mạnh vô địch cho ngày toàn thắng.
Chúng ta vô cùng xúc động và mãi mãi tri ân sự cống hiến, đóng góp của Đảng bộ và nhân dân Củ Chi cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc hơn 17.000 liệt sĩ, thương binh, bệnh binh. Đảng, Nhà nước đã trân trọng tuyên dương, phong tặng, truy tặng 33 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 2.064 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng trên địa bàn huyện. Có 2 đơn vị Lực lượng võ trang và 19/21 xã, thị trấn đã được phong tặng Anh hùng lực lượng võ trang nhân dân. Đó là một phần minh chứng hùng hồn, tô thắm truyền thống Anh hùng Lực lượng võ trang nhân dân của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Củ Chi “Đất thép thành đồng”, thật sự là vành đai thép, là đại biểu tiêu biểu, cùng với những mũi tiến công, những dấu ấn đỏ trên khắp chiến trường: nơi Chiến khu Rừng Sác, vùng bưng Sáu Xã, Láng Le - Bàu Cò, vườn Cau đỏ - Hóc Môn và cả cuộc kháng chiến sục sôi trong lòng đô thị, đã làm nên sức mạnh tổng hợp và truyền thống anh hùng, kiên trung bất khuất của Đảng bộ Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định - thành phố Hồ Chí Minh Anh hùng.
Chúng ta cũng vô cùng xúc động và mãi mãi tri ân sự cống hiến, hy sinh kết tinh từ lòng yêu nước vĩ đại của nhân dân ta từ Nam chí Bắc, của hậu phương lớn miền Bắc dành cho tiền tuyến lớn miền Nam, đã hòa quyện về đây, hiển hiện trong anh linh của hơn 45 ngàn liệt sĩ từ khắp mọi miền đất nước đã chiến đấu, hy sinh trên mảnh đất Thành đồng.
Vượt lên những mất mát, đau thương sau cuộc kháng chiến, chúng ta càng trân trọng trước những nỗ lực, vươn lên của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân vùng Đất thép. Tự hào về quá khứ hào hùng trong chiến đấu, người dân Củ Chi bao đời kiên cường, bất khuất, một lòng đoàn kết đứng lên đấu tranh chống lại kẻ thù bảo vệ quê hương, đất nước. Trong hòa bình, Củ Chi vững lòng tin theo Đảng, vượt qua khó khăn, một lòng đoàn kết xây dựng quê hương đổi mới, ổn định và phát triển. Những công trình mang đậm dấu ấn vượt khó những ngày đầu giải phóng mà tiêu biểu là công trình thủy lợi Kênh Đông, được ví như địa đạo nổi trên lòng đất hoặc hệ thống giao thông nông thôn kết nối toàn huyện và địa bàn xung quanh.
Sau hơn 40 năm xây dựng và phát triển, một lần nữa chúng ta dành cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Củ Chi sự trân trọng, tự hào trước nhiều đổi thay phát triển của quê hương địa đạo, 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới và Củ Chi được công nhận là huyện nông thôn mới đầu tiên của thành phố, khi tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2010 - 2015 đạt gần 19%, thu nhập bình quân đạt trên 40 triệu đồng/người/năm.
Chương trình giảm nghèo đa chiều được thực hiện tốt, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,14%. Chất lượng giáo dục - đào tạo tiếp tục được nâng lên. Công tác y tế và chăm sóc sức khỏe cộng đồng được quan tâm, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe của người dân. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, nếp sống văn minh đô thị và phong cách ứng xử văn hoá của người dân có chuyển biến tích cực. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội đảm bảo, quốc phòng địa phương được tăng cường, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Chúng ta còn nhớ, thực hiện công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, xây dựng nhà tình nghĩa đã được khởi nguồn đầu tiên từ huyện Củ Chi, đến nay đã xây dựng 4.387 căn nhà tình nghĩa; việc chăm lo, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng trên địa bàn huyện được thực hiện tốt. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị tiếp tục được tăng cường; năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị được nâng lên, góp phần chuẩn hóa và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, là chìa khóa cho việc tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng và phát triển, từng bước làm cho “Đất thép thành đồng ” nở hoa, kết trái ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, xứng danh danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.
Củ Chi “Đất thép Thành đồng”, vùng đất thiêng liêng, với nhiều công trình, di tích trên địa bàn huyện có ý nghĩa lịch sử, giáo dục to lớn như Khu truyền thống cách mạng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, Khu Di tích lịch sử cấp quốc gia Địa đạo Củ Chi, Đền thờ liệt sĩ Bến Dược, Nhà tưởng niệm Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Rành có 10 người con, cháu tham gia cách mạng chiến đấu và anh dũng hy sinh, bản thân mẹ trực tiếp tham gia đấu tranh chính trị, trực diện với quân thù,… tiếp tục là những địa chỉ đỏ để Đảng bộ, chính quyền, các đoàn thể chính trị - xã hội, các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ thành phố đến tri ân, cảm nhận, để được tiếp tục bồi dưỡng truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước hôm nay và mai sau.
Càng tự hào, trân trọng truyền thống và công lao của các bậc tiền nhân, của các Anh hùng, liệt sĩ càng nhắc nhở mỗi chúng ta luôn tự dặn lòng mình phải sống xứng đáng với sự hy sinh to lớn đó của những người đã: “Trải tấm lòng son vì đất nước/ Đem dòng máu đỏ giữ quê hương”[7].
Đó cũng là động lực, là trách nhiệm của Đảng bộ và chính quyền Củ Chi luôn nỗ lực để xứng đáng với danh hiệu “Đất thép Thành đồng”, danh hiệu Anh hùng không chỉ trong đấu tranh cách mạng mà cả trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế còn nhiều khó khăn, thử thách hôm nay. Phải tiếp tục kiên định và trung thành; kiên quyết trong đổi mới; kiên trì các giải pháp đột phá để phát triển quê hương. Phải nỗ lực xây dựng Đảng bộ huyện thật sự trong sạch vững mạnh, đảm bảo năng lực lãnh đạo hệ thống chính trị và nhân dân đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp - nông thôn, phát triển nông nghiệp đô thị, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, thật sự là huyện Nông thôn mới, giàu đẹp, văn minh, nghĩa tình.
Đồng hành, tiếp sức cùng Củ Chi “Đất thép Thành đồng”, cùng phát huy truyền thống Anh hùng, Đảng bộ, chính quyền thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu nguyện cùng nhau tiếp tục đoàn kết, đồng lòng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; luôn hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, chăm lo đời sống nhân dân, gắn bó máu thịt với nhân dân; tiếp tục chủ động bứt phá với tinh thần “đi trước và về đích trước”, đồng thời chủ động, kiên trì đề xuất và thực hiện tốt những chủ trương, cơ chế phù hợp cho sự phát triển của thành phố, liên kết Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và các địa phương, tạo ra động lực, nguồn lực, cũng như cảm hứng phát triển mạnh mẽ cho cả khu vực rộng lớn phía Nam và cả nước. Thành phố nguyện kế thừa, phát huy, tiếp tục làm sâu sắc thêm, sinh động hơn truyền thống quý báu của thành phố là yêu nước nồng nàn, kiên cường cách mạng, năng động, sáng tạo, đi đầu, dám chấp nhận thử thách, cần cù lao động, nghĩa tình, xứng đáng là thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu, Thành phố Anh hùng.
Xin kính chúc các Mẹ Việt Nam anh hùng, anh hùng lực lượng võ trang, anh hùng lao động, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Trung ương, Thành phố, thân nhân các gia đình chính sách, quý đại biểu và các đồng chí luôn luôn mạnh khỏe, thật nhiều niềm vui và hạnh phúc.
-------
(*) Tựa đề do Trang tin Điện tử Đảng bộ TPHCM đặt.
[1] Trích phát biểu khai mạc Đại hội của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ngày 17 tháng 9 năm 1967.
[2] Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2011, tr 371.
[3] Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2011, tr 371.
[4] Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2011, tr 372.
[5] Trích văn bia tại Đền Bến Dược, Củ Chi.
[6] Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh 1930 - 1975, NXB Chính trị Quốc gia, 2014, tr723.
[7] Câu đối của nhà thơ Bảo Định Giang trước cổng tam quan của Đền Bến Dược.
* Đảng bộ, chính quyền Củ Chi phải luôn nỗ lực xứng đáng với danh hiệu “Đất thép thành đồng”