Thận trọng xác định mức nợ công, bội chi, lạm phát
Một trong vấn đề mà các ĐBQH tập trung chất vấn và tranh luận với Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng là tăng bội chi và nợ công. ĐB Lê Minh Nam (Hậu Giang) cho rằng cần đánh giá kỹ lưỡng, thận trọng về nhu cầu, khả năng hấp thụ vốn đầu tư công và các yếu tố liên quan trước khi quyết định. ĐB đề nghị nếu phải ưu tiên kiểm soát nợ công để đảm bảo an ninh tài chính và các cân đối vĩ mô thì phải thận trọng. Trước khi tính đến kịch bản tăng nợ công và bội chi nên tính đến sử dụng các gói kích cầu, chính sách tài khóa, tiền tệ hợp lý để thúc đẩy phát triển kinh tế, tăng thu ngân sách, giảm bội chi và tăng cường quản trị nguồn lực hiện có, đặc biệt đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định việc xây dựng chương trình phục hồi kinh tế đã được tính toán thận trọng, trong đó có lưu ý vấn đề tăng bội chi và nợ công cũng như khả năng hấp thụ của nền kinh tế để không phá vỡ an toàn tài chính chung. “Đây là vấn đề quan trọng để đảm bảo kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn nên phải tính toán thận trọng đảm bảo phục hồi, phát triển nền kinh tế và cân nhắc vấn đề an toàn tài chính” - Bộ trưởng nhấn mạnh.
ĐB Nguyễn Cao Sơn (Hòa Bình) bày tỏ lo lắng về việc xây dựng kịch bản để ứng phó với rủi ro, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết Bộ KH-ĐT tiếp cận theo 2 kịch bản là không có chương trình phục hồi hoặc có chương trình phục hồi. Từ đó xác định mức nợ công, bội chi, lạm phát với từng kịch bản. Hiện Bộ KH-ĐT đang cùng Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội tính toán về việc sử dụng các công cụ về chính sách tài khóa, tiền tệ, cũng như khả năng phân bổ, sử dụng và hấp thụ của nền kinh tế. “Chúng tôi quan điểm phải mạnh dạn hơn để phát triển kinh tế, đảm bảo phục hồi phát triển kinh tế, đặc biệt là sự phục hồi của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, vẫn phải đảm bảo tăng trưởng quy mô GDP của nền kinh tế, tăng thu ngân sách, tạo nhiều việc làm cho xã hội nhưng vẫn đảm bảo an toàn về nợ công và bội chi ngân sách” - Bộ trưởng Bộ KH-ĐT khẳng định.
Vấn đề giải ngân đầu tư công chậm cũng tiếp tục được các ĐB tập trung chất vấn, đây là nội dung đã tồn tại nhiều năm nay. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thừa nhận đây là vấn đề nan giải mà chưa giải quyết được triệt để. Do đó, cần phải có giải pháp đột phá để giải ngân cao hơn trong năm tới, vì năm 2022 rất quan trọng, nếu làm không tốt thì kể cả gói hỗ trợ có tập trung cho đầu tư công cũng rất khó hấp thụ và giải ngân được.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị HồngÁp lực lạm phát năm 2022 rất lớn
Giải trình thêm trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng, chính sách tiền tệ phải thực hiện hai nhiệm vụ chính, là điều hành để góp phần kiểm soát lạm phát, vĩ mô và đảm bảo an toàn, khả năng chi trả của hệ thống. Việc xem xét các công cụ chính sách trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước phải căn cứ trên hai mục tiêu này, đồng thời đảm bảo cân đối lớn của vĩ mô.
Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, năm 2021, chỉ tiêu đạt lạm phát dưới 4% có thể đạt được nhưng năm 2022, rủi ro lạm phát có áp lực rất lớn. Khi nền kinh tế thế giới đã và dần phục hồi, giá cả hàng hóa đang có xu hướng gia tăng, một số mặt hàng như xăng dầu đã tăng rất cao, nhiều nước phát triển đã ghi nhận mức lạm phát cao nhất lịch sử. Với nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, áp lực rủi ro lạm phát nhập khẩu rất lớn… “Bài học từ cuộc khủng hoảng 2008-2009 vẫn còn, nếu tính toán không cẩn thận, rủi ro lạm phát có thể quay trở lại” - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh; và cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo cố gắng tiết giảm chi phí hoạt động để giảm lãi suất nhưng phải đảm bảo mức độ an toàn của từng tổ chức tín dụng và hệ thống. Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tính toán các gói hỗ trợ lãi suất hợp lý, trên cơ sở ổn định vĩ mô, phòng ngừa rủi ro lạm phát. Tính từ đầu năm 2020, trong điều hành lãi suất, Ngân hàng Nhà nước đã ba lần giảm lãi suất, từ 1,5%-2%. Đây là mức giảm sâu so với các nước trong khu vực.
Song song đó, tới đây, ngoài việc điều hành lãi suất, Ngân hàng Nhà nước cũng kêu gọi các tổ chức tín dụng giảm cả với các khoản vay cũ. Mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm 1,66% so với trước dịch, với tổng mức giảm lãi suất khoảng 30.000 tỷ đồng. Ngân hàng cũng giảm phí hơn 2.000 tỷ đồng cho khách hàng… Những giải pháp này nhằm giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và người dân.
Toàn cảnh phiên họp Quốc hội sáng 12/11Cùng tham gia giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng sẽ áp dụng linh hoạt các chính sách về thuế, thu chi ngân sách đảm bảo cho nền kinh tế phát triển nhanh, bền vững. Đối với chính sách thuế, Bộ Tài chính đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục áp dụng giãn, hoãn thuế, phí, giảm thuế đối với giá xăng dầu lĩnh vực hàng không. Ngoài ra, thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế các hộ sản xuất kinh doanh; giãn khoản thuế cho hộ, doanh nghiệp chậm nộp khi làm ăn thua lỗ.
Về nợ công, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết nợ công của nước ta là 56,8%, vẫn dưới 60% nhưng vượt ngưỡng cảnh báo (55%). Dư nợ Chính phủ là 51,8%, như vậy năm 2021 nợ công khoảng 3 triệu 750 tỷ đồng. Bộ Tài chính ủng hộ các gói kích cầu, song các gói này phải phát huy hiệu quả để tăng thu ngân sách mà không tăng bội chi ngân sách. Bộ cũng đã đã tính đến việc huy động nguồn lực cho chương trình phục hồi kinh tế. Trong đó có việc phát hành trái phiếu Chính phủ để huy động tiền trong dân với số tiền khoảng 180.000 tỷ đồng trong 2 năm.
“Vấn đề quan trọng là khi nền kinh tế có nguồn tiền rồi, liệu có hấp thụ được tốt không và hấp thụ ở những lĩnh vực nào? Chúng ta nên tập trung vào các dự án đầu tư công, công trình trọng điểm, những lĩnh vực kinh tế tạo đột phá để tăng trưởng. Cần sớm lập các dự án để có thể sử dụng hiệu quả nguồn tiền trong các gói kích cầu”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tiết kiệm chi thường xuyên để chuyển sang chi đầu tư phát triển. Chúng ta hiện đã cắt giảm được 10% chi thường xuyên, thời gian tới Bộ Tài chính đề nghị cắt giảm tiếp 10% nữa để đầu tư và chống dịch…