* Phóng viên: Những ngày đầu dự án sách hay cho học sinh tiểu học được thực hiện như thế nào, thưa cô ?

Cô Hoàng Thị Thu Hiền: Tôi còn nhớ thời điểm lúc đó là ở tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh lũ rất lớn. Trước mùa lũ tang thương như thế, tôi suy nghĩ cần giúp cái gì đó cho địa phương? Chính vì vậy, tôi đã phát động kêu gọi trên facebook và nhận được sự ủng hộ khá nhiều từ bạn bè đồng nhiệp. Bên cạnh đó, tôi cũng nhận được sự hỗ trợ từ các trường trung học và trường đầu tiên liên kết là Trường THPT Gia Định do cô Nguyễn Thị Kim Cúc là hiệu trưởng. Lúc đó, tôi còn có một người bạn làm ở Sở Giáo dục - Đào tạo tỉnh Quảng Bình và có hỏi là các bạn thật sự cần gì nhất. Lúc đó, tôi mới biết là tập vở, sách giáo khoa thì nhiều người cho, nhưng có loại sách là sách tham khảo cho học sinh rất thiếu. Ngay lập tức, trong đầu tôi nghĩ cần phải có sách tham khảo cho các em học sinh. Ngoài ra, tôi cũng nhận thấy là vùng sâu, vùng xa thiếu những tác phẩm hay, thiếu những quyển sách kỹ năng sống, thiếu bộ sách về danh nhân cho các em. Từ đó, tôi chọn bên Nhà xuất bản Kim Đồng để hợp tác, vì sách bên này rất phù hợp với các em. Từ cơn lũ năm đó, tôi đã phát động và từ gợi ý của người bạn mà dẫn tới tôi có bộ sách.

Cô Hoàng Thị Thu Hiền tại lễ tổng kết 5 năm dự án sách hay cho học sinh tiểu học

Để thực hiện dự án, tôi cũng nghĩ rằng, cần cho các em đọc sách từ nhỏ thì lúc đó mới hình thành nên sở thích cho các em. Còn nếu lên tới cấp 3 mới cho các em đọc sách thì chưa chắc các em đã đọc nhưng nếu đưa sách từ cấp 1 thì các em sẽ đọc ngay. Do vậy, từ lúc đó tôi có ý niệm rõ ràng về chương trình, về dự án đưa sách đến cho học sinh tiểu học.

* Qua 5 năm thực hiện dự án, bên cạnh nội dung chính là mang sách hay đến với học sinh thì dự án còn thực hiện những chương trình ý nghĩa nào khác, thưa cô?

Lúc mới thành lập, tôi nghĩ đi được 5 chuyến là thành công lắm rồi, nhưng khi thành lập và tiến hành thì dự án vượt quá sức mong đợi. Hiện tại, mỗi năm, dự án đi được hơn 15 chuyến. Sau 5 năm hoạt động, dự án đã mang tới 79 huyện thuộc 27 tỉnh, thành trong cả nước. Tính theo số lượng thì số lượng sách đã lên tới 449.250 đầu sách và tạp chí cho học sinh cùng với 2.000 trường tiểu học thụ hưởng dự án này. Ngoài ra, không chỉ dành cho học sinh tiểu học mà tôi đã có suy nghĩ phát triển dự án trong tương lai dài hơn. Cụ thể, nếu như xin được tài trợ, thì các bản làng có nhà văn hóa thì có thể xây dựng thư viện cho nhà văn hóa đó. Vừa qua, tôi đã xin tài trợ lắp đèn năng lượng mặt trời cho nhà văn hóa ở xã An Khương, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Bản này rất đặc biệt là không điện, không wifi, không đường, đi bằng thuyền mấy tiếng mới tới, sau đó đi đường rừng, một bản bị cô lập trên đỉnh núi, nên ngoài việc có sách cho học sinh thì dự án còn xây dựng bản, đưa đến đồng phục, áo ấm, sách vở, xe đạp, học bổng cho học sinh khó khăn.

* Trong hành trình đưa sách đến các em học sinh tiểu học, cô có thể chia sẻ  những trăn trở, khó khăn gì không ?

Đi khắp nơi thì mới nhận thấy cán bộ thư viện quá mỏng, ít và hầu hết là kiêm nhiệm và việc chính của họ là việc dạy. Thứ hai, đội ngũ giáo viên thì có những người rất nhiệt tình nhưng cũng có người chưa nhiệt tình. Đặc biệt, việc nhận thức vai trò của sách trong bổ sung kiến thức cho các em, nhất là trong việc nâng cao mọi vấn đề về nhận thức và văn hóa trong vai trò, cư xử thì chưa đúng. Nên chính những điều này hạn chế. Các thầy cô vẫn có nhiều người quan niệm rằng, học trò chỉ cần học trong sách là đủ, không cần phải đọc thêm sách. Đó là rào cản và khó khăn hiện nay.

Cô Hoàng Thị Thu Hiền (bìa phải) cùng các em học sinh Trường Tiểu học Trà Khê huyện Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi trong chương trình tặng áo ấm cho các em

* Vậy theo cô, để phát triển văn hóa đọc ở trẻ nhỏ, để xây dựng thành công thói quen đọc, qua những lần đi thực tế của mình, trong việc đem sách đến cho các em, cô có những đề xuất nào không ạ?

Nếu nói để tác động đọc sách, ở miền xuôi thì cha mẹ tác động lên con cái, nhưng trên vùng núi thì con cái chính là người tác động lên cha mẹ. Vì cha mẹ rất nhiều người không nói được tiếng Kinh, không biết đọc chữ nên con cái biết chữ thì sẽ đọc lại cho cha mẹ nghe. Những yếu tố tác động là phải có sách đẹp, sách hay, sách hấp dẫn. Yếu tố thứ hai là nhà trường phải tạo điều kiện cho các em đến đọc sách. Không phải chỉ đọc sách ở trường mà còn cho các em mượn về nhà cho thoải mái. Về cách thức đưa sách, thì tôi nghĩ sách không nên chỉ đặt ở thư viện mà đặt ngay trong phòng học để các em tiện lấy đọc ngay khi ra chơi, hoặc có thể khi các em làm bài xong thì thay vì ngồi chơi ồn ào thì lấy đọc trong khi chờ đợi các bạn khác. Do vậy, tôi suy nghĩ cần làm sao mà thư viện gần nhất, tiện lợi nhất để các em lúc nào cũng có thể lấy sách để đọc. Yếu tố nữa là thầy cô giáo chủ nhiệm phải khuyến khích các em, thì trước hết bản thân thầy cô phải nhận thức được vai trò quan trọng của sách, nên tác động lớn nhất vẫn là tác động về con người.

* Xin được cám ơn cô. Xin chúc cho dự án sẽ ngày càng phát triển và được ủng hộ nhiều hơn nữa!