Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, tính đến cuối năm 2019, Việt Nam có khoảng 760.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Trong cơ cấu doanh nghiệp của Việt Nam, doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp, trong đó, doanh nghiệp có quy mô nhỏ chiếm hơn 93% và doanh nghiệp có quy mô vừa chiếm gần 4%.

Với diễn biến dịch bệnh Covid-19 phức tạp, khó lường, để các doanh nghiệp có quy mô nhỏ có thêm nguồn lực tài chính duy trì và khôi phục sản xuất kinh doanh, vượt qua khó khăn, thách thức do tác động của dịch bệnh, góp phần đạt mục tiêu cao nhất có thể về tăng trưởng kinh tế của năm 2020, cần thiết phải có giải pháp kịp thời trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để quy định giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với nhóm doanh nghiệp có quy mô nhỏ và sớm đưa chính sách này vào thực tiễn. Chính phủ đề xuất giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm 2020 không quá 50 tỷ đồng và có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm 2020 không quá 100 người.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, việc đề xuất giảm thuế đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ như trên nhằm đảm bảo phát huy hiệu quả của chính sách hỗ trợ, tránh tình trạng ưu đãi dàn trải. Đề xuất này cũng dựa trên tính toán về khả năng, điều kiện ngân sách nhà nước trong bối cảnh hiện nay. Ước tính, việc đề xuất giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 15.840 tỷ đồng và nếu tiếp tục mở rộng giảm thuế cho cả doanh nghiệp có quy mô vừa có thể làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 22.440 tỷ đồng.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân phát biểu

Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho thấy, đa số ý kiến trong Ủy ban nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về giảm số thuế phải nộp (30%) và áp dụng hai tiêu chí xác định là doanh thu (dưới 50 tỷ đồng), kết hợp với tiêu chí về lao động (dưới 100 lao động) để thực hiện chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các đối tượng này, vì đây là các đối tượng gặp nhiều khó khăn nhất trong điều kiện ảnh hưởng của dịch bệnh, khả năng tiếp cận vốn, trình độ quản lý và áp dụng công nghệ còn hạn chế trong khi nhóm đối tượng này chiếm đa số trong tổng số các đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Đồng thời, việc hạn chế đối tượng theo doanh thu và người lao động như dự thảo Nghị quyết cũng không gây áp lực quá lớn lên thu ngân sách nhà nước trong năm 2020.

Một số kiến cho rằng, Nghị quyết quy định theo hướng chung cho tất cả đối tượng mà chưa phân loại rõ các tiêu chí về doanh thu, lao động và thiệt hại thực tế dẫn đến tình trạng cào bằng; một số đối tượng có doanh thu và lợi nhuận tăng cao trong giai đoạn dịch bệnh lại được hưởng chính sách giảm thuế này là chưa hợp lý. Do đó, đề nghị cần quy định phạm vi của Nghị quyết chỉ áp dụng đối với những đối tượng có doanh thu năm 2020 giảm so với doanh thu năm 2019 hoặc có mức giảm doanh thu từ 30% năm 2020 so với năm 2019.

Thảo luận tại tổ, có ý kiến cho rằng, dự thảo Nghị quyết chỉ hỗ trợ được cho các doanh nghiệp có lãi, chưa tính tới các doanh nghiệp đã ngừng sản xuất, kinh doanh hoặc hoạt động không có lãi thì không được hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Chính phủ cần có giải pháp tổng thể hơn cho nền kinh tế thay vì chỉ giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các đối tượng đang kinh doanh có lợi nhuận.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân (TPHCM), doanh nghiệp có doanh thu dưới 50 tỷ đồng mà số lao động trên 100 người sẽ khó khăn hơn là doanh nghiệp có doanh thu dưới 50 tỷ mà số lượng lao động dưới 100 người, vì lao động nhiều, chi phí cũng lớn, họ phải lo giữ chân người lao động. Trong khi Chính phủ lại chỉ đề xuất giảm thuế cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 50 tỷ đồng, số lao động dưới 100 người. Đã hỗ trợ thì phải đúng đối tượng gặp khó khăn và chỉ nên lấy một tiêu chí duy nhất là doanh thu.

Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác và dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi).

Phân tích con số nếu mở rộng quy mô giảm thuế sang cả doanh nghiệp vừa, số giảm thu ngân sách nhà nước tăng từ 15.840 tỷ lên 22.400 tỷ đồng, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, do doanh nghiệp rất khó khăn thì làm sao có lợi nhuận như vậy. Trên tinh thần vừa hỗ trợ, động viên doanh nghiệp để cầm cự, chờ cơ hội vượt qua khó khăn hiện nay để phục hồi, đại biểu đề nghị chỉ sử dụng một tiêu chí là doanh thu dưới 50 tỷ đồng. Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ tăng cường rà soát lại các chính sách để sớm đi vào cuộc sống, giúp cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thách thức hiện nay.

Còn đại biểu Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) cho rằng, cần có sự cân nhắc, tính toán để đưa ra các cơ chế, chính sách đảm bảo sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp. “Doanh nghiệp có 100 lao động đã được giảm thuế 30%, trong khi các doanh nghiệp lớn sử dụng tới 200.000 – 300.000 lao động lại không được miễn giảm gì thì liệu có công bằng? Các doanh nghiệp lớn liệu có băn khoăn mình không được Đảng, Nhà nước quan tâm, mặc dù sử dụng nhiều lao động, đóng góp lớn cho ngân sách”, đại biểu đặt vấn đề.

Cho ý kiến vào dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi), các đại biểu Tô Thị Bích Châu, Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) ghi nhận Bộ Tài nguyên và Môi trường đã mạnh dạn phân cấp quản lý cho các địa phương; cắt giảm được 40% thủ tục hành chính, dựt thảo Luật có nhiều điểm tiến bộ và được sự ủng hộ rất lớn của cử tri. Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, Luật khắc phục tình trạng lâu nay là dự án đầu tư cứ làm đánh giá tác động môi trường (ĐTM) để được phê duyệt, sau khi phê duyệt xong lại không ai quan tâm giám sát, ĐTM ban đầu so với khi triển khai rất khác bởi dự án chưa thực hiện, điều này cũng dẫn đến tình trạng một số dự án ĐTM nhái lẫn nhau. Luật cũng xử lý được các vấn đề chồng chéo, xung đột với các luật khác.