Thứ Năm, ngày 28 tháng 3 năm 2024

Nghệ nhân ưu tú Phan Văn Chấn - Người góp phần “giữ hồn” cho Lễ hội nghinh Ông Cần Giờ

Nghệ nhân Phan Văn Chấn được lãnh đạo UBND TPHCM trao tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú

(Thanhuytphcm.vn) - Lễ hội nghinh Ông Cần Giờ được hình thành hơn 100 năm qua và được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia từ năm 2013. Lễ hội trở thành nét văn hóa đặc sắc trong đời sống văn hóa, tinh thần và tâm linh của ngư dân vùng biển Cần Giờ.

Qua nhiều năm, Lễ hội được chuẩn hóa cho phù hợp với điều kiện cuộc sống hiện nay nhưng vẫn giữ nguyên giá trị của Lễ hội nghinh Ông Cần Giờ - Gia Định xưa và Cần Giờ - TPHCM hôm nay. Và người góp phần “giữ hồn” cho Lễ hội ấy chính là Nghệ nhân ưu tú Phan Văn Chấn, cùng Hội Vạn lạch và ngư dân huyện Cần Giờ.

Lễ hội nghinh Ông hàng năm diễn ra vào các ngày 14, 15, 16, 17 tháng 8 âm lịch nhằm tỏ lòng tôn kính “đức ngài cá Ông”. Đây là loài Linh ngư hiền lành đặc biệt xuất hiện ở biển Nam Hải, có sự linh ứng, nên gọi là “Nam vi thần, Bắc vi ngư”. Vì cá voi thường cứu người, đỡ thuyền trong những lúc sóng to, bão dữ ngoài biển khơi. Lễ hội nghinh Ông còn là dịp kết nối tâm linh giữa ngư dân với thần linh, giữa thiên nhiên với con người, cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái, dân an và mọi điều tốt lành trong cuộc sống.

Nghệ nhân Phan Văn Chấn (đi đầu tiên bên phải) tham gia rước nghinh Ông Nghệ nhân Phan Văn Chấn (đi đầu tiên bên phải) tham gia rước nghinh Ông

Lễ hội nghinh Ông được coi là cái tết thứ hai của ngư dân huyện Cần Giờ, nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, nghỉ ngơi sau những ngày lao động vất vả ngoài biển khơi, là dịp đón tiếp người thân, du khách đến tham quan và đồng cảm.

Để bảo tồn và chuẩn hóa lễ hội như hôm nay đòi hỏi những người thực hiện phải am hiểu và dành nhiều tâm huyết đối với giá trị tâm linh, văn hóa truyền thống của người dân địa phương. Nghệ nhân ưu tú Phan Văn Chấn đã làm được điều đó bằng cả sự đam mê và trách nhiệm. Theo Nghệ nhân ưu tú Phan Văn Chấn, các nghi thức Lễ hội nhiều năm qua do thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau bằng lời không có văn tự nên dễ bị mai một. Nghệ nhân ưu tú Phan Văn Chấn đã phối hợp với các chức sắc Hội Vạn lạch hoàn chỉnh lại các nghi thức Lễ hội và ghi chép cẩn thận làm tài liệu cơ bản truyền lại cho thế hệ sau.

Gần 10 năm qua, được tiếp thu tinh hoa Lễ hội qua các vị Lão thành Hội Vạn lạch, Cựu Vạn trưởng, các vị Lễ văn, Lễ nhạc, ngư dân Cần Giờ và được tham quan Lễ hội thờ cúng cá Ông tại các địa phương khác, nghệ nhân Phan Văn Chấn tìm hiểu sâu về nghi thức, tục thờ cúng cá Voi và các Thư tịch cổ…

Về địa phương, nghệ nhân Phan Văn Chấn đã bàn bạc với Hội Vạn lạch, Ban Lễ hội nghinh Ông chuẩn hóa các nội dung như: hoàn chỉnh đội hình nghi thức Lễ Thượng đại kỳ, nghi thức đưa - rước Nghinh, nghi thức Lễ cúng cầu ngư; đặc biệt là nghi thức cúng cá Ông ngoài biển và nghi thức cúng Đại lễ tại Lăng Ông, nâng cấp Lễ cúng Bạn cũ lái xưa, sưu tầm, hoàn chỉnh Bài xây chầu bán văn, bán võ, cùng tài liệu nghệ thuật Cầm chầu…

Đoàn rước Nghinh trở về Lăng Ông Đoàn rước Nghinh trở về Lăng Ông

Nghi thức thả đèn đêm hội hoa đăng trên biển được diễn ra khi thuỷ triều lên từ 23 giờ 00 đến 24 giờ 00, vào ngày chính của Lễ hội (15 tháng 8 âm lịch), mỗi ngọn đèn mang ý nghĩa sâu sắc, tưởng nhớ những người đã khuất, những tiền nhân vượt biển vào khai quang lập làng, những người chẳng may nằm lại biển khơi, đặc biệt tưởng nhớ các liệt sĩ Đặc công Rừng Sác. Nhiều năm nay, nghệ nhân Phan Văn Chấn đã cùng Hội Vạn lạch và Ban Lễ hội vận động được nhiều ngư dân và du khách tham gia, hình thành đoàn thuyền thả đèn trên biển, cùng chính quyền địa phương bắn pháo hoa, tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho mọi người khi tham gia Lễ hội.

Để bảo tồn Di sản quý giá và thành quả của mình, nghệ nhân Phan Văn Chấn không ngừng nghiên cứu, hoàn thiện các nghi thức và tự đóng thành sách tư liệu về Lễ hội nghinh Ông, giá trị của Lăng Ông thủy tướng, làm tư liệu căn bản để truyền lại cho thế hệ sau này.

Hiện nay, nghệ nhân Phan Văn Chấn còn quản lý và bảo tồn di tích kiến trúc nghệ thuật Đình Cần Thạnh và cùng Ban tế tự tôn tạo và nâng cấp Đình khang trang.

Từ những nỗ lực này, vào ngày 22/11/2019, nghệ nhân Phan Văn Chấn được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú vì có nhiều đóng góp, nâng cấp và bảo tồn Lễ hội nghinh Ông Cần Giờ. Đây là danh hiệu cao quý và xứng đáng cho những cống hiến âm thầm, đầy nhiệt huyết của nghệ nhân Phan Văn Chấn, không thực hiện vì lợi ích cá nhân mà luôn tìm hiểu những cái mới để chuẩn hoá nhưng vẫn đảm bảo nét đặc trưng riêng của Lễ hội nghinh Ông Cần Giờ.

Minh Châu


Ý kiến bạn đọc

refresh
 

Tổng lượt bình luận

Tin khác

Thông báo